|
عنوان
|
نمود و تحمیل در کردی: از سطح محمول تا لایۀ بند
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
کردی نمود نمودگردانی نقش و ارجاع زمان جمله
|
|
چکیده
|
مقالۀ حاضر در صدد بررسی پدیدار نمود و تحمیل در سطح محمول و همچنین لایههای هسته، مرکز و بند در زبان کردی است. رویکرد مورد استفاده در این تحقیق بر اساس دستور نقش و ارجاع میباشد. در سطح محمول نمودهای واژگانی قرار دارند که حاوی ویژگیهایی ذاتی میباشند. محمولها بر اساس این ویژگیها عمدتاً به پنج گونۀ فعالیتی، تحققی، دستاوردی، لمحهای و ایستا تقسیم میشوند. این محمولها عمدتاً گونۀ سببی نیز دارند. اما سه لایۀ دیگر، بیانگر لایههای متفاوت جمله بوده، و عمدتاً میزبان نمودهای اشتقاقی (ترکیبی) و یا عملگرهای نمودی هستند. نتایج تحلیل نشان میدهد که در زبان کردی، لایۀ هسته میزبان سه عملگر ناقص و یک عملگر کامل است که هر کدام ساختار رخدادی خاصی را بر پنج نمود واژگانی مذکور تحمیل میکنند. در این لایه هر محمول با نمود واژگانی خاص خود در اثر ترکیب با یکی از این عملگرها دچار فرایند تحمیل یا نمودگردانی میشود. تمام نمودگردانیها تابع ابعاد معناشناختی عملگرهای چهارگانه در سطح هسته میباشند. همچنین در لایۀ مرکز، محمولها در اثر ترکیب با افزودههای قیدی (قیدهای جهتی) و یا موضوعات درونی با ویژگیهای ارجاعی ویژه (موضوع خاص یا غیرخاص) ممکن است دچار نمودگردانی شوند. محمولهای اشتقاقی (از جمله تحققی فعالیتی) عمدتاً در این لایه (مرکز) پدید میآیند. در نهایت نتایج نشان میدهد که عملگر زمان در لایۀ بند نیز تاثیر چشمگیری بر ساختار رخدادی محمولها داشته، و افعال در این لایه برای هماهنگی با ملزومات معناشناختی عملگر زمان ممکن است دچار نمودگردانی شوند. در پایان، تحقیق حاضر نظریهای را دربارۀ دامنۀ سلسلهمراتبی عملگرهای جمله در راستای تولید و تفسیر ساختار رخدادی یک جمله پیشنهاد میدهد.
|
|
پژوهشگران
|
رحمان ویسی حصار (نفر اول)
|