مشخصات پژوهش

عنوان	منهج کلامی علامه مولوی در اشعار منظومه الفضیله، مطالعه موردی عصمت أنبیاء
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	علم کلام، عصمت انبیاء، اصول فقه، مولوی، الفضیله
چکیده	یکی از مسائل اساسی در علم کلام و یکی از اصول دین اسلام، عصمت انبیا است که پایه و اساس حجیت و معیار بودن سنت نبوی در فقه اسلامی نیز می‌باشد. از شخصیت‌های برجسته علمی و ادبی کرد یعنی سید عبد الرحیم مولوی (1221-1300هـ) که خدمات ارزنده‌ای در دفاع از اسلام و عقیده اسلامی در مقابله با تحریف و نقصان گمراهان و تأویل جاهلان داشته، پرداخته شود. ایشان در روستای (سرشاته) در منطقه تاوگوزی در استان حلبچه شهید به دنیا آمده است. مولوی دارای آثار ارزشمندی در زمینه عقیده، تصوف و ادب به زبان‌های کردی، فارسی و عربی می‌باشد. از مهم‌ترین این آثار منظومه شعری او با نام «الفضیله» بوده که دربردارنده شعر تعلیمی و رجز درباره علم کلام و فلسفه به زبان عربی است که دارای2031 شعر است. این منظومه شعری به عنوان منبع بررسی منهج کلامی مولوی این دیوان شعری به عنوان منبع بررسی منهج کلامی مولوی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است در ضمن بیان توضیحاتی درباره مولوی مانند مذهب، زمان زندگی و آراء کلامی، منهج کلامی و دیدگاه او درباره عصمت انبیاء، از این منظومه استخراج می‌شود که با روش استقرایی و وصفی- تحلیلی تحقیق شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش حاکی از این است که مولوی در علوم اسلامی به ویژه علم کلام صاحب نظر بوده و هرچند در اصول اعتقادی از مذهب اشعری پیروی نموده است اما به صورت کامل به این مذهب پایبند نبوده و در برخی از مسائل علم کلام و در ابواب مختلف آن یعنی، الهیات، نبوات و سمعیات، و در مسأله (البقاء) براب خداوند، دارای آراء و روش خاص به خود به بوده است و با مذهب اشعری و ماتریدی و حتی امام این دو مذهب یعنی امام ابو الحسن اشعری و امام ماتریدی، مخالف نموده است. همچنین در مسأله (الهام) که یکی از اسباب علم بر قیاس، تقلید کرده است و در این باره نیز با اشاعره و ماتریدیه و معتزله مخالف نموده است. مولوی در خلال اشعار خود به موضوعات مرتبط با علم کلام مانند تکفیر به معنای کافر دانستن دیگران که از سخت‌ترین موضوعات در علم کلام است، نیز توجه داشته است. او همچنین از مسائلی همچنون ظاهر و خفی، اجماع سخن گفته و احکامی که به وسیله این دلایل اثبات شده‌اند را دارای اهمیت و ارزش توضیح و بررسی دانسته است. در یک نگاه کلی زندگی مولوی مدرسه‌ای مستقل و کامل می‌باشد که سرشار از تدریس، تألیف و تربیت بوده و قابلیت بررسی و فراگیری علوم مختلفی مانند نوع زندگی، فرهنگ، ادب، دعوت، سیاست و اقتصاد را دارد، از این‌رو آراء او در زمینه أصول و فروع نیز نیازمند اهتمام و بررسی بیشتر هستند.
پژوهشگران	وریا حفیدی (استاد راهنما)، انور احمد مصطفی (دانشجو)