مشخصات پژوهش

عنوان	اثر تغییرات کاربری اراضی بر تولید آب در حوضه آبخیز تراز، استان خوزستان، جنوب‌ غرب ایران
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	خدمات اکوسیستمی، تولید آب، تغییرات کاربری اراضی، اینوست، رگرسیون وزنی مکانی
چکیده	این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات کاربری اراضی بر خدمات اکوسیستمی بازدهی و تولید آب در حوضه آبخیز تراز، استان خوزستان در بازه زمانی 1990 تا 2050 انجام شد. در این راستا، مدل‌سازی بازدهی و تولید آب با استفاده از InVEST و نقشه‌سازی کاربری اراضی با استفاده از روش CA-Markov در محیط TerrSet صورت پذیرفت. همچنین رابطه بازدهی آب با سنجه‌های سیمای سرزمین شامل تعداد، تراکم، شکل و مساحت لکه بر مبنای روش رگرسیون وزنی مکانی (GWR) در محیط Arc GIS 10.5 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در 30 سال گذشته مساحت جنگل‌ها و مراتع در منطقه مطالعاتی به ترتیب حدود 3199 و 1611 هکتار کاهش و مساحت اراضی کشاورزی و ساخته شده‌ها به ترتیب 4388 و 387 هکتار افزایش یافته‌اند. پیش‌بینی می‌شود که در 30 سال آینده نیز 2442 هکتار از مساحت جنگل‌های منطقه کاسته شود و مساحت کاربری‌های کشاورزی، مراتع و ساخته شده‌ها به ترتیب 1651، 687 و 102 هکتار افزایش یابد. مشخص گردید که کل حجم آب تولیدی قابل دسترس در منطقه در سال 2020 معادل 5/26 میلیون مترمکعب است که بطور متوسط 857 مترمکعب در هکتار را شامل می‌شود. نتایج GWR تأیید کرد که بازدهی آب با سنجه‌های تعداد لکه، تراکم لکه و شاخص شکل سیمای سرزمین رابطه مکانی معنادار و معکوس دارد (0.83, p-value>0.05≤R2) در حالیکه رابطه آن با شاخص بزرگترین لکه یک رابطه معنادار و مستقیم است (0.84, p-value>0.05=R2). بر این اساس می‌توان گفت که ویژگی‌های سیمای سرزمین و کاربری اراضی می‌تواند تعیین‌کننده بازدهی و تولید آب در منطقه مطالعاتی باشد.
پژوهشگران	بابک سوری (نفر دوم)، فضل الله احمدی میرقائد (نفر اول)