مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی اثرات متغیرهای سیمای سرزمین بر کیفیت زیستگاه در زون های خاک حوضه سد قشلاق در غرب ایران
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	کیفیت زیستگاه ها، ویژگی های خاک و توپوگرافی، سنجه های سیمای سرزمین، کاربری اراضی، InVEST
چکیده	فعالیت های انسانی از جمله توسعه کاربری ها باعث تکه تکه شدن زیستگاه ها و گسستگی روابط بوم شناسی می شود که به دنبال آن کاهش کیفیت زیستگاه ها و تنوع زیستی کاهش می یابد. از اینرو، شناسایی اثرات متقابل الگوی کاربری اراضی و کیفیت زیستگاه ها حائز اهمیت است. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت زیستگاه های حوضه آبخیز سد قشلاق در استان کردستان، غرب ایران، انجام شد. علاوه بر این، ارتباطات بین کیفیت زیستگاه ها با ویژگی های خاک (درصد رس، سیلت و ماسه، هدایت الکتریکی، pH، کربن آلی، فسفر و نیتروژن کل)، معیارهای توپوگرافی (شیب و ارتفاع) و سنجه های سیمای سرزمین (تراکم، تعداد، شکل، تنوع، پیوستگی و مساحت لکه ها) با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون در مقیاس زیرحوضه ها و زون های خاک ارزیابی شد. نتایج نشان داد که خاک های منطقه مطالعاتی غالباً دارای کلاس بافت شنی لومی، غیرشور، نسبتاً قلیایی، کربن آلی نسبتاً مناسب و مقدار نیتروژن و فسفر نسبتاً کم هستند. به علاوه، کاربری های مرتع، کشاورزی، جاده و راه، رودخانه ها و مناطق مسکونی به ترتیب 23559، 2416، 647، 292 و 68 هکتار از اراضی کل منطقه را به خود اختصاص داده اند که به ترتیب معادل 87، 9، 4/2، 1/1 و 3/0 درصد از سطح حوضه است. مشخص گردید که اغلب زیرحوضه های واقع در مرکز و جنوب حوضه دارای بیشترین میزان شاخص های تعداد، تراکم، شکل و تنوع لکه ها و کمترین میزان شاخص های بزرگترین لکه و پیوستگی هستند که نشان دهنده خردشدگی و تکه تکه شدگی زیستگاه های این مناطق نسبت به سایر بخش های حوضه است. نتایج نشان داد که زیستگاه های واقع در بخش مرکزی و جنوب حوضه دارای کیفیت کمتر و بخش های شمالی و شرقی و حاشیه های غرب دارای کیفیت بیشتری هستند. نتایج حاکی از آن است که در مقیاس زون های خاک، درصد رس و ماسه در بین پارامترهای خاک به ترتیب بیشترین همبستگی را با کیفیت زیستگاه ها داشتند. علاوه بر این، معلوم گردید که کیفیت زیستگاه ها با افزایش سنجه های تعداد، تراکم، شکل و تنوع لکه ها کاهش و با افزایش مساحت و پیوستگی لکه ها افزایش می یابد. همچنین، با افزایش شیب و ارتفاع در منطقه مطالعاتی کیفیت زیستگاه ها نیز افزایش می یابد. با بررسی رابطه کیفیت زیستگاه ها با ویژگی-های خاک، معیارهای توپوگرافی و سنجه های سیمای سرزمین در دو مقیاس زیرحوضه ها و زون-های خاک نتایج متفاوتی حاصل شد و نشان می دهد که مقیاس مطالعه برای نمونه گیری می تواند منجر به تغییر نتایج مطالعه شود.
پژوهشگران	فضل الله احمدی میرقائد (استاد مشاور)، بابک سوری (استاد راهنما)، کژان حسنی (دانشجو)