مشخصات پژوهش

عنوان	تحلیل زمانی مکانی رودبادها در خاورمیانه
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	رودباد، هسته رودباد، رودباد جنب حاره ای، رودباد جبهه قطبی، خاورمیانه
چکیده	بسیاری از پدیده های اقلیمی سطح زمین در ارتباط با موقعیت رودبادها در سطوح فوقانی جو هستند. این پژوهش با هدف شناخت موقعیت و فراوانی رودبادها در بخشی از نیمکره شمالی(خاورمیانه) انجام شد. رودبادها در محدوده وسیعی از صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه عرض شمالی در ترازهای 250، 300، 400، 500، 600 و 700 هکتوپاسکال طی دوره آماری 1965-2014 به صورت ساعتی بررسی شدند. نتایج نشان داد که از نظر زمانی و مکانی تغییرات عمده ای در فراوانی و سرعت رودبادها در طول سال وجود دارد. براساس نقشه های سالانه، فراوانی رودبادها و سرعت آنها در ترازهای 250 و 300 هکتوپاسکال بیش از سایر ترازهای جو است. تنها در این دو تراز است که متوسط سرعت بادها در تمام طول دوره مورد مطالعه بیش از 30 متر بر ثانیه بوده است. علاوه بر این براساس موقعیت متوسط رودبادها نیز می توان گفت که در تمام ترازهای جو اغلب می-توان دو کمربند پیوسته از بادهای شدید را در عرض های جغرافیایی 20 تا 30 درجه شمالی و 50 تا 60 درجه شمالی مشاهده کرد. فراوانی هسته رودبادها در زمستان بیش از سایر فصول است. در میان این دو کمربند می توان چهار هسته رودباد اصلی را شناسایی نمود. شرق چین و یخشی از خاور میانه(از لیبی، مصر و دریای سرخ تا خلیج فارس و جنوب غرب ایران) در تمام ترازهای جو اغلب به عنوان مراکز اصلی شکل گیری رودبادها و بیشینه سرعت باد مشخص بوده اند. در کمربند شمالی تر(عرض های 50 تا 60 درجه شمالی) در غرب اروپا و بخشی از میانه و جنوب روسیه نیز می توان هسته های رودباد را مشخص کرد. نتایج دیگر پژوهش نشان داد که با تغییر فصول و در ماههای مختلف نیز می توان جابجایی های هسته های رودباد و مراکز بیشینه سرعت باد مشاهده کرد. در دوره نسبتاً سرد سال فراوانی رودبادها و سرعت آنها در عرض های جغرافیایی 20 تا 30 درجه شمالی(شرق چین و خاورمیانه) بیشینه است. در حالی که در دوره گرم سال فراوانی و سرعت رودبادها در خاورمیانه کاهش و حتی رودبادها از بین می روند و در مقابل رودبادها به عرض های 35 تا 45 درجه عرض شمالی منتقل می شوند. پایین ترین حد رودبادها در فصل زمستان و در 15 درجه عرض شمالی است. اما در تابستان در عرض های بالاتر از 35 درجه شمالی مشاهده می شوند. بنابراین در طول سال حدود 20 درجه جغرافیایی جابجایی مکانی دارند. به طور کلی متوسط سرعت رودبادها در ترازهای مورد مطالعه در هسته های اصلی رودبادها بین 38 تا 52 متر در نوسان بوده است.
پژوهشگران	بختیار محمدی (استاد راهنما)، آرام عمر صالح (دانشجو)