مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی ترکیب رژیم غذایی گونه خرس قهوه ای (Ursus arctos) با استفاده از روش تجزیه سرگین در مناطق غربی استان کردستان
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	گونه خرس قهوه ای، تجزیه سرگین، رژیم غذایی، کردستان
چکیده	درک و تعیین شناخت رژیم غذایی گونه ها به طور قطع به درک بوم شناسی گونه کمک خواهد کرد. بررسی رژیم غذایی اهمیت زیادی در مطالعات چرخه های زیستی، پراکنش فصلی، انتخاب زیستگاه، رفتار نظام اجتماعی، اندازه جثه و تولید مثل گونه دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی رژیم غذایی گونه خرس قهوه ای با استفاده از روش تجزیه سرگین در خلال تیر ماه 1397 تا آبان ماه سال 1398 درمحدوده های غرب و شمال غرب استان کردستان که بیش ترین جمعیت گونه خرس قهوه ای را در خود جای داده است انجام شد. در کل 114 نمونه سرگین در زیستگاه های گونه در نواحی مختلف استان کردستان جمع آوری گردید و با استفاده از سه شاخص: لوینز؛ معیار اسمیت (FT)؛ شانون - وینر پهنای آشیان بوم شناختی گونه خرس قهوه ای محاسبه گردید. در مجموع 44 نوع ماده غذایی با فراوانی 311 در نمونه های سرگین جمع آوری شده شناسایی گردید که در این بین گونه های علفی با 35/40 درصد، مو و استخوان مهره داران با 57/31 درصد، کیتین حشرات با 56/24 درصد، میوه گلابی با 61/10 درصد، آلبالو وحشی و سیب درختی هر کدام با 04/8 درصد، بالاترین فراوانی را در نمونه های سرگین گونه خرس قهوه ای داشتند. نتایج این پژوهش نشان دادند که منابع گیاهی، بخش اصلی از رژیم غذایی گونه خرس قهوه ای در استان کردستان را در فصول بهار وتابستان تشکیل می دهند و بیش ترین فراوانی نسبی را در سرگین های بررسی شده دارند. حشرات به ویژه سوسک ها و مورچه ها اغلب در نیمه اول تابستان خورده شده بودند. با نزذیک شدن فصل زمستان سهم میوه های شیرین در رژیم غذایی خرس قهوه ای بیش تر می شود تا ذخایر چربی لازم برای طی کردن دوره خواب زمستانی را ذخیره سازد. هم چنین آثاری از بقایای مو و استخوان نشخوارکنندگان در نمونه-های مورد مطالعه مشاهده نشد. پهنای آشیان بوم شناختی غذایی با استفاده از معیار شانون- وینر، لوینز، و معیار اسمیت (FT) به ترتیب برابر با 83/0، 35/0، 85/0، و با درصد اطمینان 95% به دست آمده است. تعداد منابع غذایی مکرراّ استفاده شده برابر با 6 منبع بود. بر اساس نتایج به دست آمده، رژیم غذایی غالب خرس قهوه ای در منطقه مطالعاتی عمدتاّ گیاهخواری است و رژیم غذایی این گونه به دو عامل منابع قابل دسترس در درون زیستگاه طبیعی و قابلیت دسترسی به باغات، لاشه دام سبب افزایش پهنای آشیان بوم شناختی و تنوع رژیم غذایی گونه خرس قهوه ای در منطقه مورد مطالعه شده است.
پژوهشگران	نوید زمانی (استاد مشاور)، شهرام کبودوندپور (استاد راهنما)، حیدر ویسی (دانشجو)