مشخصات پژوهش

عنوان	شناخت وردایی زمانی- مکانی ارتفاع لایه مرزی بر روی ایران زمین
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	ارتفاع لایه مرزی، دما، رطوبت، ایران، پایگاه ECMWF
چکیده	هدف از انجام این پژوهش شناخت ارتفاع لایه مرزی و شناسایی تغییرات زمانی و مکانی آن بر روی ایران زمین و بررسی روند تغییرات در ارتفاع لایه مرزی بوده است. برای انجام این پژوهش از داده های ارتفاع لایه مرزی پایگاه داده ی جوی میان مدت اروپایی(ECMWF) با تفکیک مکانی 125/0 درجه قوسی طی بازه زمانی 1/1979 تا 12/2016 استفاده شد. در ابتدا یاخته های داخل مرز ایران زمین از پایگاه یاد شده استخراج شد. یک ماتریس گاه-مکان در ابعاد 9965×456 ایجاد شد که بر روی سطرها گاه(ماه های مختلف سال) و بر روی ستونها مکان(یاخته های داخل مرز ایران) قرار گرفتند. میانگین بلند مدت ارتفاع لایه ی مرزی برای هر ماه از سال بر روی گستره ی ایران زمین برآورد شد. نقشه های میانگین بلند مدت ارتفاع لایه مرزی بر روی ایران طی ماه های مختلف سال ترسیم شد. سپس جهت ارزیابی معناداری روند و برآورد نرخ تغییرات برای هر کدام از یاخته ها از دو آزمون ناپارامتریک من کندال اصلاح شده و تخمین گر شیب سن بهره گرفته شد. یافته ها نشان داد که به لحاظ آماری در سطح 95 درصد اطمینان روند افزایشی ارتفاع لایه مرزی طی دوره مورد مطالعه معنادار است و پراکنش مکانی روند تغییرات ارتفاع لایه مرزی بیانگر آن است که روند افزایشی در نیمه شمالی و شرقی کشور بیش از نیمه جنوبی و غربی آن است. همچنین جهت واکاوی ارتباط بین ارتفاع لایه مرزی با دما و رطوبت نسبی از نمایه ی آماری همبستگی پیرسون بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین دما و ارتفاع لایه مرزی همبستگی مثبت و معناداری در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. برعکس بین رطوبت نسبی و ارتفاع لایه مرزی همبستگی منفی و معکوس می باشد. سپس جهت شناخت مناطق همگن ارتفاع لایه ی مرزی از تحلیل خوشه ای بهره گرفته شد. یافته ها نشان داد که می توان پهنه ی ایران زمین را به پنج خوشه ی متمایز به لحاظ ارتفاع لایه مرزی تفکیک نمود. خوشه های به دست آمده با عناوین ناحیه یک الی پنج نام گذاری شدند. آرایش مکانی این پنج ناحیه ارتباط ارتفاع لایه ی مرزی با ویژگیهای مکانی عرض جغرافیایی، ارتفاع، دوری و نزدیکی به دریا و همچنین دما را نشان می دهد.
پژوهشگران	محمد دارند (استاد راهنما)، مسعود جلالی (استاد راهنما)، فریبا زندکریمی (دانشجو)