مشخصات پژوهش

عنوان	نقش شرایط همدید در رخداد بارش های همدید یک روزه استان کردستان
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه یافته
کلیدواژه‌ها	وزش رطوبتی، وزش دمایی، بارش همدید، فشار تراز دریا، ضخامت لایه 500-1000 هکتوپاسکال
چکیده	از میان ویژگی های بارش، تداوم آن به دلیل تاثیراتش بر روی بسیاری از فعالیت های انسانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش با هدف شناخت الگوهای همدید بارش های یک روزه در استان کردستان، طی دوره زمانی 2011-1961 انجام شد. روز بارشی براساس آستانه میانگین بارش بیش از 1 میلیمتر استان تعیین گردید. همچنین فراگیر بودن بارش در استان به عنوان شاخصی برای تعیین بارش هایی با منشأ همدید استفاده شد. برای این رویدادها، الگوهای اصلی فشار تراز دریا و ضخامت جو با استفاده از روش تحلیل خوشه ای بدست آمد. در میان روزهای عضو هر گروه، یک روز به عنوان نماینده انتخاب شد. در واقع این روز با سایر روزهای همگروه خود بالاترین همبستگی را نشان داده است. نتایج این تحقیق نشان داد که بارش های همدید یک روزه در استان کردستان تقریباً در تمام طول سال(به استثنای مرداد ماه) رخ می دهند. فراوانی این رویدادها در اردیبهشت و بهمن ماه به اوج خود می رسند. در نهایت شش الگوی اصلی فشار تراز دریا عامل ایجاد این رویدادها هستند و همچنین دو الگوی اصلی ضخامت لایه 500- 1000 هکتوپاسکال در رخداد آنها موثر بوده اند. الگوی اول ضخامت لایه 500 - 1000 هکتوپاسکال در بارش های همدید یک روز دوره سرد سال و الگوی دوم نیز در رخداد دوره گرم سال آنها موثر بوده اند. تفاوت آشکار دو الگوی ضخامت در عمق فرودی است که در نهایت نوار غربی ایران را تحت تاثیر خود قرار می دهد. در شش تراز مورد بررسی، شمال غرب و غرب ایران به عنوان کانون تجمع رطوبت آشکار بوده است. با این حال از ترازهای پایین(10 گرم در کیلوگرم در شبانه روز) به سوی ترازهای بالای جو(1 تا 2 گرم در کیلوگرم در شبانه روز)، به دلیل سرمایش محیطی، رطوبت ویژه روند کاهشی را نشان داده است. رطوبت مورد نیاز این بارش ها در ترازهای پایین جو(1000، 925 و 850 هکتوپاسکال) اغلب دریای مدیترانه و در ترازهای بالاتر(700، 600 و 500 هکتوپاسکال) علاوه بر دریای مدیترانه، دریای سیاه نیز نقش مهمی را برعهده داشته است. سرانجام نقشه های وزش دمایی روز نماینده برای شناخت هرچه بهتر شرایط رخداد این بارش ها در چهار تراز 1000، 925، 850 و 700 هکتوپاسکال ترسیم شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در چهار تراز مورد بررسی، در زمان رخداد بارش های همدید یک روزه، جریان های هوای گرمی از سوی جنوب غربی استان کردستان به منطقه نفوذ کرده اند.
پژوهشگران	شریفه زارعی (همکار)، بختیار محمدی (مجری اول)