جمعیت بهعنوان یکی از مفاهیم اساسی در حوزههای اقتصادی و اجتماعی، تأثیرات گستردهای بر ابعاد مختلف زندگی بشر دارد. رشد جمعیت میتواند موجب افزایش نیروی کار و رشد اقتصادی شود، اما همزمان، چالشهایی نظیر فشار بر منابع طبیعی و خدمات عمومی را بهدنبال داشته باشد. در این میان، توسعه مالی نیز بهعنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی، از طریق گسترش زیرساختهای مالی، تسهیل دسترسی به خدمات مالی و ارتقای سطح سرمایهگذاری، نقشی کلیدی در بهبود کیفیت زندگی و ارتقای شاخصهای اجتماعی ایفا مینماید. در این راستا، ارتباط پیچیده بین رشد جمعیت و توسعه مالی وجود دارد. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی تأثیر توسعه مالی بر رشد جمعیت در کشورهای منتخب در حال توسعه عضو سازمان همکاری اسلامی پرداخته است. این پژوهش برای دوره زمانی ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۲ صورت گرفته و هدف آن تحلیل روابط پیچیده میان توسعه مالی و رشد جمعیت است. در این پژوهش، از روش گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) برای تحلیل دادهها و ارزیابی متغیرهای اصلی توسعه مالی و جمعیت، همچنین سایر متغیرهای دیگر استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد توسعه مالی تاثیر منفی و معنی داری بر رشد جمعیت دارد. یعنی با بهبود زیرساختها و خدمات مالی مانند خدمات بانکی، پسانداز، سرمایهگذاری و بیمه اجتماعی، نرخ رشد جمعیت کاهش مییابد، مخارج دولت نیز در کشورهای مورد مطالعه میتواند با کاهش کیفیت زندگی، فشار مالی بر خانوارها، منجر به کاهش رشد جمعیت و مهاجرت شود. همچنین امید به زندگی و رشد اقتصادی نیز تأثیر مثبت و معنیداری بر رشد جمعیت دارند، به افزایش جمعیت منجر میشود و موجب کاهش نرخ مرگ و میر، بهبود خدمات بهداشتی و ارتقای سطح رفاه جامعه میشود که به نوبه خود تأثیر بر شاخصهای جمعیتی دارد. همچنین، افزایش نرخ اشتغال زنان با کاهش رشد جمعیت ارتباط دارد. این امر معمولاً با تأخیر در سن ازدواج و کاهش نرخ تولد کل همراه است که میتواند به کاهش نرخ رشد جمعیت منجر شود.
