یوسف سهرابی

تنش‌های غیر زیستی به طور گسترد‌ه‌ای بر رشد و توسعه‌ی گیاهان تاثیر می‌گذارند. تنش خشکی از جمله تنش‌های غیر زیستی است؛ که به طور قابل توجهی با تاثیر بر همه‌ی ویژگی‌های زراعی گیاهان منجر به کاهش شدید رشد و بهروه‌وری محصولات می‌شود. برای سازگاری و مقابله با اثرات این تنش‌ها در گیاهان، مکانیسم‌های مولکولی متعددی مانند انتقال پیام و تنظیم بیان ژن‌ها به وجود آمده است. در این پژوهش، در قالب دو آزمایش جداگانه اثر تنش خشکی بر گیاه یولاف مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول، تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک در دو گونه یولاف زراعی (Avena sativa) و وحشی (Avena fatua) و در آزمایش دوم، تاثیر تنش خشکی در گیاه یولاف زراعی بر تغییر بیان ژن‌های فاکتور رونویسی شامل WRKYI ، WRKYIII و DREBII در دو شرایط آبیاری شامل50 درصد ظرفیت زراعی(تنش) و 100 درصد آبیاری (شاهد)، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی درسه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه کردستان انجام شدند. تنش خشکی، به طور معنی‌داری باعث کاهش خصوصیات مورفوفیزیولوژیک مورد مطالعه از جمله تعداد پنجه، تعداد بذر در بوته، ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، کلروفیل a، کلروفیل b، و کارتنوئید شد. همچنین، تنش خشکی بر بیان هر سه ژن WRKYI، WRKYIII و DREBII در گیاه یولاف زراعی (Avena Sativa) تاثیر گذاشته و در زمان های بلافاصله بعد از آبیاری (0)، 24 ساعت و 72 ساعت بعد از آبیاری، مقدار بیان این ژن‌ها به طور معنی‌داری افزایش یافت. اطلاع از تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیان ژن‌های پاسخگو، به به‌نژادگران برای مدیریت تنش خشکی و توسعه ی نشانگرهای مولکولی کارآمد و تولید ارقام یولاف جدید سازگار نسبت به تنش خشکی کمک می کند.