بخش وسیعی از اکوسیتم های جنگلی کشور، در محدوده خشک و نیمه خشک قرار دارند که یکی از مشکلات اصلی آن، پایین بودن مقدار کربن آلی خاک است. کاربری جنگلی، قادر است کربن را به صورت تولیدات، زی توده و خاک ترسیب و ذخیره کند. هدف از این تحقیق، بررسی و مقایسه ذخیره کربن خاک در آرامگاه ها و گلاجارهای بخشی از جنگل های زاگرس است تا بتوان، اطلاعات دقیق تری از مقدار و ذخیره کربن در خاک پس از تغییرات و استفاده های زیاد از جنگل ها، به -دست آورد. برای انجام این پژوهش، در پنج منطقه ی جنگلی شوی، سدبار، نه مه شیر، نژو و بلوه شهرستان بانه، در دو کاربری آرامگاه و گلاجار، در هر یک، پنج قطعه نمونه به صورت تصادفی انتخاب و از هر قطعه نمونه از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متری خاک، نمونه برداری شد. در مجموع 100 نمونه خاک جمع آوری شد و سپس برخی خصوصیات فیزیکی (بافت خاک و وزن مخصوص ظاهری) و شیمیایی (اسیدیته، هدایت الکتریکی، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کربن آلی، ذخیره کربن آلی و نسبت کربن به نیتروژن) خاک، اندازه گیری شد. برای بررسی، تجزیه و تحلیل داده ها و آنالیز واریانس نیز از آزمون فاکتوریل و از نرم افزارهای SPSS و SAS استفاده شد. بافت خاک تمامی مناطق، در آرامگاه ها، از نوع شنی لومی رسی و در گلاجارها، از نوع رسی بوده است. در مناطق شوی و بلوه، نوع کاربری، در مناطق سدبار و نژو، عمق خاک و کاربریو در منطقه ی نه-مه شیر، عمق خاک، کاربری و اثر متقابل آن ها در میزان و ذخیره کربن آلی خاک معنی دار بود. همچنین در تمامی مناطق، بین ذخیره کربن آلی خاک، در دو توده و دو عمق مورد بررسی، اختلاف معنی داری وجود داشته است. در رابطه با وزن مخصوص ظاهری و pH، میزان آن ها در گلاجارها بیشتر از آرامگاه ها، همچنین در لایه های عمقی خاک، بیشتر از لایه های سطحی بوده است و در خصوص EC، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، C/N و ذخیره کربن آلی خاک، میزان هر کدام از آن ها در آرامگاه ها بیشتر از گلاجار و در لایه های سطحی خاک، بیشتر بوده است. در منطقه شوی، از بین متغیرهای اندازه گیری شده، تنها متغیرهای pH، EC، نیتروژن، فسفر، وزن مخصوص و درصد سیلت دارای اختلاف معنی داری نبوند. در منطقه سدبار، متغیرهای وزن مخصوص و درصد رس، شن و سیلت، اختلاف معنی داری نداشتند. در منطقه نه مه شیر، pH و درصد رس، شن و سیلت دارای تفاوت معنی داری نبوند. در منطقه نژو در میزان فسفر، نیتروژن، پتاسیم، کربن آلی خاک و نسبت کربن به نیتروژن، تفاوت معنی داری وجود داشت. همچنین در منطقه بلوه، pH، نیتروژن، وزن مخصوص و درصد شن و سیلت، در کاربری و عمق مختلف، تفاوت معنی داری نداشتند. در نهایت، نتایج این تحقیق بیان می کند که به دلیل اثرات تعیین کننده کربن آلی بر روی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک، این متغیر، نقش تعیین کننده ای در پایداری کیفیت خاک، تولید محصول و محیط زیست دارد.طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق، می توان به این موضوع اشاره کرد که عواملی از جمله: تغییر کاربری، برداشت و حذف پوشش درختی و گیاهی، چرای دام و عواملی دیگر، می تواند بر روی میزان و ذخیره کربن آلی خاک اثرات منفی بگذارد. به عبارتی، میزان کربن خاک رابطه مستقیمی با میزان نیتروژن و مواد آلی خاک دارد.
