داستان رستم و اسفندیار، یکی از مهم ترین بخش های شاهنامه فردوسی است و به عنوان یکی از نمونه های شاخص داستان سرایی در ادب فارسی شناخته شده است. این داستان از دیرباز مورد توجه بوده و در دوران باستان نیز شهرت خاصی داشته است، چنان که در صدر اسلام در شبه جزیره عرب شناخته شده بود. این داستان تاکنون موضوع تحقیقات و بررسی های مختلفی بوده است و یکی از موضوعات مطرح در مطالعات شاهنامه شناسی است و از جمله درس های دانشگاهی در مقطع کارشناسی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه هاست. در این پژوهش به منظور بررسی و طبقه بندی مطالعات انجام گرفته درباره داستان رستم و اسفندیار؛ نقد و آسیب شناسی آنها؛ و ارائه دورنما و ضروریات تحقیق درباره این داستان، تلاش می کنیم تا با گردآوری و بررسی تحقیقات انجام شده، میان این پژوهش ها پیوند برقرار کنیم و با طبقه بندی آنها، نمایی کلّی از پژوهش های انجام گرفته درباره داستان رستم و اسفندیار را نشان دهیم، تا ضمن برشمردن کاستی ها یا نکات قابل تأمل هر بحث، از دستاوردهای آنها برای بهبود و گسترش تحقیقات درباره شاهنامه استفاده کنیم و در عین حال، به نقد این تحقیقات بپردازیم. جامعه آماری تحقیق، کتاب ها و مقالات نوشته شده درباره داستان رستم و اسفندیار است. نتایج تحقیق بیانگر تنوّع حوزه های مطالعاتی درباره داستان رستم و اسفندیار است که البته در برخی موارد معضلاتی چون خوانش های سطحی، تفسیرهای شخصی و بررسی های تطبیقیِ نادرست در این تحقیقات دیده می شود. در عین حال، همچنان جا برای تحقیقات در برخی حوزه های دیگر در این داستان وجود دارد.
