شراب، مستی و عناصر میخانه در اشعار شاعران کلاسیک بخصوص در غزل ها بسامد بالایی دارد. در جامعه اسلامی، کاربرد این عناصر در شعر به رغم تحریم و ممنوعیت شراب از روزگاران قدیم تا عصر ما محل بحث و مناقشه بوده است. حافظ شیرازی یکی از شاعرانی است که به گستردگی از عناصر میخانه در اشعارش استفاده کرده است. این گستردگی و بسامد بالای شراب و دیگر عناصر میخانه در اشعار حافظ موجب اختلاف قرائت های زیادی در میان محققان شده است. کاربرد شراب در دیوان حافظ، علاوه بر محققان، در میان شاعران نیز باعث برداشت و قرائت های خاص شده است. از این میان ملای جزیری را برای مطالعه تطبیقی برگزیدیم که عناصر میخانه در اشعار او کاربرد زیادی دارد. در این تحقیق می خواهیم شیوه کاربرد هنری و نوع تلقی ملای جزیری از کاربرد عناصر میخانه را تبیین و تحلیل کنیم. درعین حال، میزان توجه وی به دیوان حافظ و نوع نگاه و تلقی وی از شراب و عناصر میخانه را در دیوان حافظ دریابیم. نتایج این رساله نشان می دهد استعاره ها، کنایات و تشبیهات در اشعار ملای جزیری در حوزه خمریات به نسبت دیوان حافظ نوآوری قابل توجهی ندارد. سنت های فرهنگی ایرانی اشعار حافظ در خمریات اشعار ملای جزیری با قرائتی اسلامی تبلور پیدا کرده است. خمریات در اشعار ملای جزیری مبتنی بر اندیشه های عرفانی است اما در اشعار حافظ مبتنی بر کارکرد اجتماعی و مبارزه با ریاکاری صوفیان و عرفا و نظایر آنان است. بیان باده نوشی در اشعار ملای جزیری با روایت اول شخص مبتنی بر اندیشه های عرفانی است ولی در اشعار حافظ برای مبارزه با ریاکاران با روایت اول شخص بیان می شود. ملای جزیری در نحوه و شیوه کاربرد عناصر میخانه به دیوان حافظ توجه داشته است.
