تیمور جوادی

با توجه به اهمیت بتاگلوکان از دیدگاه تامین سلامت، افزایش محتوای این ماده در دانه گیاهانی مانند جو و یولاف ضروری به نظر می رسد. محتوای بتاگلوکان دانه در 12 ژنوتیپ مختلف جو مورد بررسی قرار گرفت و بیشترین وکمترین آن به ترتیب برابر با 07/12 درصد در ژنوتیپ یوسف و 13/7 در ژنوتیپ سرارود با متوسط برابر با 04/10 درصد برآورد شد. تنوع بالایی از نظر محتوای بتاگلوکان در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه جو وجود داشت. تنوع ژنتیکی بین20 ژنوتیپ جو نیز با استفاده از 20 نشانگرISSR مورد بررسی قرار گرفت. مجموعاً 192 نوار تشکیل شدند که 134 نوار از آن ها چندشکل بودند. تعداد متوسط نوارهای چند شکل به ازای هر نشانگر 7/6 برآورد شد. نشانگر ISSR1، دارای بیشترین نوار تکثیر شده (15 نوار) و بیشترین درصد چند شکلی (33/93) و نشانگر IS7 دارای کمترین نوار (5 نوار) و کمترین درصد چند شکلی (45) بودند و متوسط چند شکلی 76/68 درصد برآورد شد. با استفاده از داده های ژنتیکی ISSR، تجزیه خوشه ای با استفاده از الگوریتم UPGMA و ضریب تشابه جاکارد انجام و ژنوتیپ ها در پنج گروه طبقه بندی شدند. دامنه ضریب تشابه جاکارد در بین ژنوتیپ ها از 779/0 تا 535/0 متفاوت بود. برای مشخص کردن نشانگرهای مرتبط با صفت بتاگلوکان اندازه گیری شده، تجزیه رگرسیون گام به گام، تجزیه همبستگی اسپیرمن، پیرسون و روش کروسکال والیس انجام گرفت. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه کروسکال-والیس مشخص شد که ترکیب نشانگرهای (bp1200) ISSR1+IS11 و(bp1300)ISSR2 + IS2 در سطح احتمال 01/0با محتوای بتاگلوکان در ارتباط بودند. بیشترین ضریب تبیین با استفاده از تجزیه رگرسیون برای صفت بتاگلوکان، مربوط به نشانگر (bp1200) ISSR1 و ترکیب نشانگری (bp1300) IS2+ISSR2 به ترتیب برابر با 5/86% و 6/70% برآورد شد.