هدف از این تحقیق، تأثیر نوع پایه و تیمارهای آبیاری(تأمین نیاز آبی و کم آبیاری) بر ویژگی های رویشی، عملکرد و کیفیت میوه بِه بود. بدین منظور آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در یکی از باغات روستای کلاته واقع در اطراف شهرستان کامیاران اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل پایه پیوند (به و زالزالک) و میزان آبیاری (تأمین نیاز آبی گیاه و 50 درصد نیاز آبی) بود. در این پژوهش ویژگی های رویشی درخت بِه در طول دوره آزمایش ویژگی های روشی مانند قطر پایه پیوند و پیوندک و طول شاخه های سال جاری اندازه گیری گردید. هم چنین عملکرد کل، وزن میوه، طول و قطر و تعداد میوه، سفتی بافت میوه بعد از برداشت، میزان مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، ویتامین C، فنل، پلی فنول اکسید، تانن، کلروفیل a، b و کاروتنوئید اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیش ترین میزان وزن و طول میوه مربوط به درخت بِه با پایه زالزالک وتیمار شاهد و بیشترین طول شاخه درخت مربوط به پایه بِه تحت تیمار آبیاری کامل (شاهد) بود. رشد عمودی تنه و شاخه ها در پایه بِه بیشتر بود، که این امر نشان دهنده پاکوتاه کنندگی پایه زالزالک می باشد. بیش ترین میزان صفاتی مانند قطر پایه در پابه زالزالک و در تیمار شاهد و پیوندک در تیمار شاهد در پایه به و سپس پایه زالزالک بود که نشان دهنده سازگاری بین پایه و پیوندک می باشد. نهایتاً صفات دیگر هم چون فلاونوئید، پلی فنول اکسیداز، آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز و کاروتنوئید در پایه زالزالک تحت تیمار آبیاری کم آبیاری (تنش آبی) بیشتر بود. صفاتی مانند تعداد میوه هر درخت، سفتی میوه بعد از برداشت، مواد جامد محلول و رادیکال های آزاد تحت شرایط تیمارهای مختلف آبیاری قرار نگرفتند. در نهایت بیش ترین میزان عملکرد کل در تیمار شاهد در پایه زالزالک و سپس در پایه بِه مشاهده شد که اختلاف معنی داری باهم نداشتند. می توان نتیجه گرفت درختان که بِه با پایه زالزالک تحت تیمار کم آبیاری صفاتی ارتفاع کم درخت به دلیل کوتاهی طول شاخه درخت به جهت انجام آسانتر عملیات باغی، وزن و طول و عرض بیشتر میوه برای بالا بردن بازار پسندی میوه به، نسبت به درختان با پایه بِه دارای برتری است. لذا پیشنهاد می گردد به دلیل داشتن خواص زالزالک در مواجهه با شرایط تنش آبی و به دست آمدن عملکرد و ویژگی های بیوشیمیایی و زیست شیمیایی بهتر به عنوان پایه مناسب جهت پایه پیوند مورد استفاده قرار گیرد.
