شیرکو ابراهیمی محمدی

به منظور بررسی تاثیر ذغال زیستی چوب بلوط بر خاک با بافت لومی و برخی ویژگی‌‌‌‌های عملکردی گیاه رازیانه (.Foeniculum vulgare Mill)، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه علوم مرتع دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان اجرا گردید. آزمایش به صورت گلدانی و تیمارها شامل شاهد B0 (بدون کاربرد ذغال زیستی) و دو تیمار ذغال زیستی B300 و B500 تولید شده از چوب بلوط در طی فرآیند پیرولیز به ترتیب در دماهای 300 و 500 درجه سانتی‌گراد هستند. در پایان دوره رشد، درصد اسانس، مقدار کلروفیل (a، b و کل)، وزن خشک اندام هوایی و ریشه گیاه و همچنین مقدار ازت کل خاک، کربن آلی، ماده آلی، pH و EC خاک اندازه‌گیری شد. داده‌ها با نرم‌افزار IBM SPSS Statistics 26 آنالیز گردید و مقایسه میانگین‌ها با آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و دانکن در سطح 5 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که اثر ذغال زیستی بر درصد اسانس گیاه و ازت کل خاک معنی‌دار است اما تاثیر کاربرد ذغال زیستی بر کلروفیل و وزن خشک گیاه و همچنین کربن، pH و EC خاک به لحاظ آماری معنی‌دار نبود. کاربرد ذغال زیستی سبب افزایش مقدار میانگین وزن خشک ریشه در تیمارهای B300 و B500 نسبت به تیمار شاهد شد اما این تغییرات به لحاظ آماری معنی‌دار نبود. بیشترین مقدار وزن خشک اندام هوایی (85/0 گرم) با کاربرد تیمار B300 مشاهده شد. ذغال زیستی B300 در مقایسه با سایر تیمارها به طور معنی‌داری سبب افزایش درصد اسانس گیاه رازیانه شد بطوریکه بیشترین مقدار اسانس (85/0 درصد) با کاربرد تیمار B300 و کمترین مقدار اسانس (58/0 درصد) با کاربرد تیمار B500 بدست آمد. بیشترین و کمترین مقدار ازت کل خاک به ترتیب 17/0 و 06/0 درصد در تیمارهای B300 و شاهد مشاهده گردید. لذا مشاهد شد که با کاربرد ذغال زیستی B300، مقدار ازت کل خاک به طور معنی‌داری افزایش یافته است. یافته‌ها نشان داد که کاربرد ذغال‌‌‌‌‌‌ زیستی چوب بلوط تولید شده در دمای 300 درجه سانتی‌گراد می‌تواند با تاثیر بر افزایش عناصر غذایی خاک از جمله ازت کل، سبب افزایش درصد اسانس گیاه دارویی رازیانه می‌گردد.