سامان قادری

شاخص توسعه انسانی یکی از شاخص‌های پیشرفت در جنبه‌های کیفیت انسانی در یک کشور است. شاخص توسعه انسانی، در سه بعد زندگی طولانی و سالم، دستیابی به دانش، استانداردهای زندگی مناسب، اندازه گیری می شود. در ادبیات اقتصادی عنوان می شود که کشوری با منابع طبیعی فراوان در مقایسه با اقتصاد با منابع طبیعی کمتر، ظرفیت دستیابی به رشد و توسعه بیشتر را دارد. باتوجه‌به وفور ذخایر منابع طبیعی در ایران، هدف پژوهش حاضر بررسی اثر وفور منابع طبیعی بر توسعه انسانی در کشور ایران با استفاده از روش رگرسیون آستانه ای طی سال‌های 1369 تا 1401 می باشد. طبق نتایج بدست آمده تخمین مدل در قبل از آستانه اول یعنی تا قبل از سال 1390، اثر منفی و معنی‌داری بین وفور منابع طبیعی و شاخص توسعه انسانی وجود دارد، مابین دو آستانه یعنی بین سال‌های 1390 تا 1393 اثر معنی‌داری بین وفور منابع طبیعی و توسعه انسانی وجود ندارد اما در بعد از آستانه دوم یعنی بعد از سال 1393 ارتباط مثبت و معنی‌داری بین وفور منابع طبیعی و شاخص توسعه انسانی وجود دارد که می‌توان بیان کرد که چون اثر وفور منابع طبیعی بر شاخص توسعه انسانی قبل از سال 1390 منفی و بعد از سال 1393 مثبت ارزیابی شده است پس وفور منابع طبیعی بر شاخص توسعه انسانی دارای اثر U شکل می‌باشد. در بررسی اثر متغیرهای غیر آستانه‌ای متغیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی و درآمدهای نفتی دارای تاثیر منفی و معنی دار و جهانی شدن، صنعتی شدن و رشد جمعیت اثر مثبت و معنی دار بر روی توسعه انسانی دارند اما برای متغیر اندازه دولت معنی داری وجود ندارد.