آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقات کشاورزی دانشگاه کردستان در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل 6 دوز علف کش پاراکوات (0، 3/0، 9/0، 5/1، 1/2 و 3 لیتر در هکتار) و فاکتور فرعی ارقام نخود (آرمان و آزاد از ارقام کابلی و کاکا و پیروز از ارقام دسی) بودند. کرت های آزمایشی در مرحله رشدی 2 تا 4 برگی نخود با دوزهای مورد نظر علف کش پاراکوات سمپاشی شدند. نتایج نشان داد که با افزایش دوز علف کش پاراکوات تراکم و وزن خشک علف های هرز به ترتیب به تبعیت از معادله خطی و زوال کاهش یافتند. افزایش دوز علف کش پاراکوات تا 3 لیتردر هکتار موجب افزایش نشت الکترولیت ها از سلول های برگ نخود تا حدود 13 درصد به علت تخریب غشاء شد. در پاسخ به تنش ناشی از افزایش دوز علف کش پاراکوات فعالیت پراکسیداز به صورت معادله درجه 2، مالونیل دی آلدهید و سوپراکسیددیسموتاز به صورت خطی افزایش و پروتئین محلول به تبعیت از معادله زوال کاهش یافت، ولی بین ارقام نخود فقط ازنظر فعالیت آنزیم پراکسیداز تفاوت معنی دار وجود داشت. افزایش دوز پاراکوات بر غلظت کلروفیل a تأثیری نداشت، غلظت کلروفیل b و کل را به تبعیت از معادله زوال کاهش داد همچنین افزایش دوز پاراکوات، غلظت کارتنوئیدها را در مقایسه با شاهد افزایش داد و موجب کاهش سطح برگ ارقام نخود شد، هرچند که بین دوزهای پاراکوات اختلاف معنی داری مشاهده نشد. افزایش دوز علف کش موجب کاهش ارتفاع بوته نخود شد. ارزیابی نشان داد که با افزایش دوز علف کش تا 3 لیتردرهکتار خسارت چشمی بوته های نخود به صورت خطی تا 100 درصد افزایش یافت ولی بوته های نخود قادر به رشد مجدد بودند، اما این افزایش بر تعداد انشعابات در بوته تأثیر معنی داری نداشت ولی تعداد گل در بوته را به صورت خطی افزایش داد. با افزایش دوز علف کش پاراکوات تا 1/2 لیتردرهکتار تعداد کل غلاف در بوته افزایش یافت، اما بوته های نخود توانایی پر کردن همه غلاف ها را نداشتند، بنابراین تعداد غلاف پوک در بوته و وزن صد دانه به صورت خطی افزایش یافت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک هم افزایش پیداکردند. در این آزمایش عملکرد دانه نخود رقم آزاد بیش از سایر ارقام بود. بدین ترتیب، با توجه به نتایج آزمایش برای کنترل علف های هرز با علف کش پاراکوات می توان رقم آزاد را با دوز 1/2 لیتردرهکتار به صورت سمپاشی سراسری توصیه نمود.
