سیروان بابائی

گیاه توت فرنگی منسوب به جنس Fragaria و همچنین خانواده Rosaceae و زیرخانواده Rosoideae است همچنین یکی از با ارزش ترین کشت ها برای کشاورزان در غرب کشور می باشد. یکی از مشکلات کشت این محصول علف های هرز هر منطقه و کنترل آن ها است. به همین منظور مطالعه ای در دو بخش مطالعه فلور علف های هرز توت فرنگی مناطق کشت توت فرنگی، روستاهای محور سنندج- مریوان و سنندج- کامیاران در استان کردستان و مدیریت علف های هرز مزرعه توت فرنگی انجام گرفت. در بخش اول مطالعه برای تعیین جنس و گونه علف های هرز رایج در مزارع توت فرنگی استان، از مزارعی که در این دو محور بود نمونه برداری صورت گرفت. برای این منظور در محور سنندج به کامیاران 13 مزرعه در 6 روستا و در محور سنندج به مریوان نیز 11 مزرعه مربوط به 11 روستا که دارای سطح زیرکشت بیشتری نسبت به روستاهای اطراف خود بودند انتخاب شدند. نتایج بررسی فلور علف هرز در مزراع محور سنندج- کامیاران نشان داد، غالب ترین علف های هرز مزارع توت فرنگی محور سنندج- کامیاران مربوط به علف های هرز پهن برگ شامل پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis L.)، خارلته (Cirsium arvense L.)، تلخه (Acroptilon repens L.) ، چسپک (Setaria viridis L.)، سیر وحشی (Allium canadense L. ) و ماشک (Vicia persica Boiss.) به ترتیب دارای شاخص غالبیت 5/200،200، 72/193، 48/193، 24/192و24/190 بود که سه نمونه اول از علف های هرز چند ساله و ماشک جزو علف های هرز یکساله بود، و در بین علف های هرز باریک برگ یکساله، علف هرز چسبک (Setaria viridis L.) بیشترین شاخص غالبیت (48/193) را به خود اختصاص داد. در محور سنندج- مریوان تمامی گونه ها دارای شاخص غالبیت بالایی بودند، گونه های خرفه (Portulaca sp.) و مرغ (Cynodon dactylon L.) از شاخص غالبیت بالاتری نسبت به سایر علف های هرز برخوردار بودند. بررسی مدیریت علف‎های هرز با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در قالب سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی در این طرح شامل 12 تیمار است که علف کش های شیمیایی استفاده شده در این پژوهش شامل کلودینافوپ پروپاژیل، تری بنورون متیل، تری فلورالین و ایندازیفلم و تیمارهای غیرشیمیایی شامل مالچ پلاستیک سفید وسیاه، مالچ خاک اره، مالچ کاه وکلش، سرکه، شعله افکن و وجین دستی بود. نتایج مربوط به مدیریت علف‎های هرز نشان داد بین تیمارهای مختلف کنترلی در صفات سطح برگ توت فرنگی و عملکرد توت فرنگی در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی داری مشاهده شد، این درحالی است که میان تیمارهای مختلف در ارتباط با صفات تعداد بوته توت فرنگی و اندازه قطر میوه توت فرنگی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. بهترین تیمار از نظر عملکرد توت فرنگی مربوط به تیمار خاک اره (024/703 گرم) و ایندازیفلم (51/686 گرم) بود. بین تیمارهای کنترلی علف هرز ارتباط با رنگدانه ‎های فتوسنتزی (از جمله کلروفیل a، کلروفیل b وکارتنوئید)، تفاوت‎ها در سطح یک درصد معنی‎دار بود و بیشترین محتوی کلروفیل a درتوت فرنگی (269/2 میلی گرم بر گرم وزن تر) مربوط به تیمار ایندازیفلم بود. صفت وزن خشک علف هرز تحت تاثیر تیمارهای کنترلی بررسی شد و نتایج نشان داد که تیمار ایندازیفلم به عنوان موفق ترین تیمار از نظرکنترل وزن خشک علف هرز (697/22 گرم در یک متر مربع) و تیمار شاهد ضعیف ترین تیمار کنترلی (283/803 گرم در یک متر مربع) در این صفت بود، همچنین بین تیمارهای سرکه، شعله افکن، مالچ پلاستیک سفید و مالچ پلاستیک سیاه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. به طورکلی با شناخت نوع علف هرز وآگاهی از تراکم و پراکندگی آن ها در مزارع توت فرنگی، می توان با کمک گرفتن از روش های مدیریتی صحیح از مشکلات ناشی از گونه های مزاحم علف هرز و از انتقال علف های هرز در بین مناطق و خصوصاً انتقال به مناطق مستعد جلوگیری کرد.