رحمت صادقی

در این کار پژوهشی، به‌منظور توسعه‌ی حلال‌های اتکتیک عمیق (DES) آب‌گریز جدید که هم‌چنین در دسته‌ی پنجم DESها قرار گیرند، امکان تولید DESهای مبتنی بر تیمول، مورد بررسی قرار گرفت. به‌همین منظور، طیف گسترده‌ایی از مواد (شامل انواع آمینو اسیدها، اسیدها، کربوهیدارت‌ها، پلی‌ال‌ها، آلکیل آمونیوم هالیدها و آمیدها) در ترکیب با تیمول مورد سنجش قرار گرفت. تهیه‌ی DES با ترکیب نسبت‌های مولی مختلف تیمول و گونه‌ی دوم انجام شد که منجر به تهیه‌ی دو DES جدید تیمول: استامید (THY: ACM) و تیمول: استانیلید (THY: ACN) گردید. پایداری مخلوط‌های مایع به‌دست آمده برای مدت طولانی پایش شد و نمودار فاز جامد-مایع سیستم‌های مورد بررسی به روش گرماسنجی روبشی تفاضلی (DSC) تعیین گردید. نتایج نشان داد که نسبت‌های مولی (5:1/2-5:1/1) برای ترکیب THY: ACM و هم‌چنین نسبت‌های (5:1/2-2:1) برای ترکیب THY: ACN منجر به تشکیل مایع پایدار در دمای اتاق می‌شوند. برای تعیین خواص فیزیکوشیمیایی، آنالیزهای FT-IR و NMR، و بررسی کارایی استخراجی، نسبت مولی 2:1 DESهای THY: ACM و THY: ACN انتخاب شد. چگالی، سرعت صوت، ضریب شکست و ویسکوزیته‌‌‌ی DESها در گستره‌ی وسیعی از دما مورد بررسی قرار گرفت. از آن‌جا که DESهای تولید شده به دلیل خصلت آب‌گریزی در محلول آبی پایدار هستند (در آب حل نمی‌شوند و در تماس با محیط آبی تشکیل سیستم دوفازی می‌دهند)، کاربرد DESهای مورد مطالعه در استخراج رنگ‌های رودآمین ب، متیلن بلو و متیل اورانژ از محلول‌های آبی و پساب کارخانه‌ی نساجی به روش استخراج مایع-مایع بررسی شد. اثر غلظت‌های اولیه‌ی مختلف، نسبت‌های وزنی متنوع ازDES و محلول آبی گونه‌ی هدف، و نسبت‌های مختلف دهنده‌ی پیوند هیدروژنی (HBD): پذیرنده‌ی پیوند هیدروژنی (HBA) در DES، در بازدهی استخراج مورد بررسی قرار گرفت.