رحمت صادقی

سیستم‌های سه‌تایی آبی متشکل از آمینواسید و تتراآلکیل‌آمونیوم برماید (TAAB) برای مطالعات مایع - بخار (VLE) و مایع - جامد (SLE) و بررسی اثر نمک در این سیستم‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. آمینواسیدهای مورد استفاده سرین و پرولین و تتراآلکیل‌آمونیوم برمایدها عبارتند از تترامتیل‌آمونیوم برماید (TMAB)، تتراپروپیل‌آمونیوم برماید (TPAB) و تترابوتیل‌آمونیوم برماید (TBAB). منحنی‌های هم‌فعالیت آب به‌دست‌آمده از اندازه‌گیری‌های VLE، انحراف منفی از رابطه خطی ایزوپیستیک را نشان می‌دهند، که نشان‌دهنده برهمکنش‌ نامطلوب آمینواسید - TAABدر محیط‌های آبی است. ناسازگاری بین آمینواسید و TAABمنجر به تعادل جامد - مایع بالاتر از غلظت‌های بحرانی می‌شود. نتایج آزمایش‌های SLE نشان می‌دهد که حلالیت TAABها در آب در حضور آمینواسیدها کاهش می‌یابد، در حالی که حلالیت آمینواسیدها در آب با افزودن TAABها تغییر چندانی نمی‌کند. با توجه به نتایج هر دو اندازه‌گیری VLE و SLE، آمینواسیدها نقش عامل نمک‌زدا را در سیستم‌های مورد بررسی ایفا می‌کنند. قدرت نمک‌زدایی با افزایش خصلت آب‌دوستی آمینواسیدها و خصلت آب‌گریزی TAABها افزایش می‌یابد. به منظور گسترش دانش پدیده‌های نمک‌زدایی/ نمک‌افزونی رخ داده در محلول های آبی، در این پایان‌نامه، چندین سیستم سه‌تایی {آب + آمینواسید + نمک چهارتایی آمونیوم} تحت اندازه‌گیری تعادل بخار - مایع در دمای 1/298 کلوین قرار گرفتند. انحراف منحنی‌های هم‌فعالیت آب از رفتار شبه‌ایده‌آل به‌عنوان معیاری برای تعیین میزان نمک‌زدایی/ نمک‌افزونی رخ‌داده در سیستم‌های مورد بررسی در نظر گرفته شده ‌است. نتایج VLE به طور کلی انحراف منفی از رفتار شبه‌ایده‌آل را نشان داد، که نشان می‌دهد هیچ برهمکنش مطلوبی بین آمینواسید و نمک‌های چهارتایی آمونیوم در محیط‌های آبی وجود ندارد و محلول‌های آبی متشکل از این حل‌شونده‌ها تحت پدیده نمک‌زدایی قرار می‌گیرند (به جز سیستم‌های سه‌تایی آبی آلانین/ پرولین – TBAH که انحراف مثبت کوچکی از رفتار شبه‌ایده‌آل نشان می‌دهند). برای یک آمینواسید معین، بزرگی انحراف منفی و قدرت اثر نمک‌زدایی با افزایش طول زنجیره آلکیل کاتیونی (TBAB > TPAB > TMAB) و خصلت آب‌گریزی آنیون نمک‌های چهارتایی آمونیوم (TBAB > TBAC > TBAH) افزایش می‌یابد. آمینواسیدها به عنوان عامل نمک‌زدا عمل می-کنند و توانایی نمک‌زدایی آنها از ترتیب سرین > گلیسین > آلانین > پرولین پیروی می‌کند. در بخش‌های بعدی این پایان‌نامه، نوع کاتیون نمک در سیستم‌های سه‌تایی آبی {آمینواسید + تترابوتیل‌آمونیوم برماید} و {آمینواسید + تترابوتیل‌فسفونیوم برماید}، مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مشاهده شد که میزان انحراف خطوط هم‌فعالیت آب در سیستم‌های سه‌تایی {آب + سرین/ گلایسین/ آلانین/ پرولین + تترابوتیل‌فسفونیوم برماید} بیشتر است که با درجه آب‌گریزی کاتیون (آمونیوم < فسفونیوم) مطابقت دارد.