پرویز فتحی

آب منبعی محدود، در عین حال ضروری برای جوامع بشری و سیستم اکولوژیکی وابسته به آن است. باتوجه به حجم عظیم سرمایه گذاری انجام شده در شبکه های آبیاری و زهکشی و همچنین محدودیت منابع آب جهت احداث پروژه های جدید، توجه به رفع مشکلات پروژه های موجود و بهبود عملکرد آنها امری ضروری است. هدف از این تحقیق ارزیابی عملکرد شبکه های آبیاری دربند و بیله ور با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و تکنیک تاپسیس است. بدین منظور، شاخص های ارزیابی در 4 گروه فنی، مدیریتی، اقتصادی و اجتماعی و 15 زیر معیار تعریف شدند سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی بهبود یافته وزن شاخص ها و زیرشاخص ها محاسبه شد بدین صورت که 15 پرسشنامه در بین دو گروه متخصصین آب و بهره برداران شبکه توزیع گردید و با ادغام نظرات خبرگان و با استفاده از مقایسات زوجی، اهمیت و تأثیر گذاری هرکدام از معیارها و زیرمعیارها تعیین شد. در مرحله بعدی با استفاده از تکنیک تاپسیس با به کار گیری داده های جمع آوری شده و وزن های محاسبه شده از روش تحلیل سلسه مراتبی فازی، شبکه ها اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد، طبق نظر متخصصین آب شاخص مدیریتی با وزن 355/0 بیشترین وزن و مهم ترین شاخص در ارزیابی عملکرد شبکه های آبیاری و زهکشی محسوب می شود همچنین شاخص های فنی و اقتصادی به ترتیب با وزن 279/0 و 226/0 از اهمیت کمتری برخوردارند و شاخص اجتماعی با وزن 173/0 کم اهمیت ترین شاخص، طبق نظر متخصصین آب ارزیابی شده است. با توجه به به نتایج بدست آمده از تحقیق، طبق نظر بهره برداران شاخص مدیریتی با وزن 330/0 مهمترین و تأثیر گذارترین شاخص و شاخص های فنی و اجتماعی به ترتیب با وزن 272/0 و 203/0 از اهمیت کمتر و شاخص اقتصادی با وزن 193/0 کمترین تأثیر را در ارزیابی عملکرد شبکه ها ایفا می کنند. نتایج بدست آمده از تکنیک تاپسیس نشان می دهد ، شبکه دربند با وزن 616/0 در اولویت قرار گرفته وعملکرد بهتری از شبکه بیله ور داشته است.