عثمان عزیزی

سابقه و هدف: در چند سال اخیر به دلیل نگرانی‌های بشر در مورد پدیدار شدن سویه‌های باکتریایی مقاوم، توجه ویژه‌ای به اسانس و عصاره های گیاهی به‌عنوان جایگزین آنتی‌بیوتیک‌های محرک رشد در جیره دام و طیور شده است. نتایج مطالعات برون‌تنی نشان داده‌اند که اسانس‌ها و اجزای تشکل‌دهنده آنها دارای پتانسیل لازم برای تغییر تخمیر شکمبه و بهبود استفاده از انرژی در نشخوارکنندگان هستند. یکی از اسانس‌هایی که بسیار مورد توجه قرار گرفته است، اسانس دارچین می‌باشد، بنابراین، آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر اسانس دارچین بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی و تخمیر شکمبه‌ای در بره‌های نر پرواری انجام شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش در چارچوب طرح کاملا تصادفی بصورت اندازه های تکرار شده (سه دوره زمانی یک ماهه) با استفاده از 20 رأس بره نر کردی 8 ماهه با میانگین وزن 06/4±15/26 کیلوگرم با چهار تیمار و پنج تکرار در هر تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام گردید. بره‌ها در طول دوره آزمایش در داخل جایگاه‌های انفرادی نگهداری شدند و در دو نوبت صبح و عصر (07:30 و 18:00) تغذیه شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) جیره پایه بدون اسانس دارچین (شاهد)، 2) جیره پایه حاوی 5/0 میلی‌لیتر اسانس دارچین به ازای هر رأس در روز، 3) جیره پایه حاوی 1 میلی‌لیتر اسانس دارچین به ازای هر رأس در روز و 4 ) جیره پایه حاوی 2 میلی‌لیتر اسانس دارچین به ازای هر رأس در روز بود. به‌منظور بررسی تغییرات وزن زنده، وزن کشی در ابتدای آزمایش و سپس روز 24‌ام هر دوره انجام شد. جهت تعیین میزان ماده خشک مصرفی، تفاضل میزان خوراک داده شده و پسماند آن برای هر دام به صورت روزانه اندازه‌گیری شد. برای تعیین قابلیت هضم مواد مغذی تیمارهای آزمایشی از مارکر داخلی خاکستر نامحلول در اسید2 استفاده گردید. جهت تعیین pH، غلظت نیتروژن آمونیاکی و اسیدهای چرب فرار شکمبه، در روز 26ام هر دوره، چهار ساعت پس از خوراک‌دهی صبحگاهی با استفاده از لوله مری از دام‌ها نمونه مایع شکمبه به کمک پمپ خلاء گرفته شد. یافته‌ها: میزان ماده خشک مصرفی، وزن انتهای دوره و افزایش وزن روزانه تحت تأثیر اضافه کردن اسانس دارچین قرار نگرفت، همچنین قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و الیاف نامحلول در شوینده خنثی تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0P). اضافه کردن اسانس دارچین تأثیر معنی‌داری بر غلظت کل اسیدهای چرب فرار و نسبت مولی استات، پروپیونات، بوتیرات و ایزووالرات نداشت. غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه در بره‌های تغذیه شده با جیره‌های حاوی 1 و 2 میلی‌لیتر اسانس دارچین در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت (05/0>P). همچنین در این مطالعه میانگین pHشکمبه، کمینه و بیشینه آن تحت تاثیر اسانس دارچین قرارنگرفت، که عدم تأثیر معنی دار اسانس دارچین بر pH مایع شکمبه در مطالعه جاری به دلیل عدم تغییر در غلظت کل اسیدهای چرب فرار، قابل انتظار بود. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که استفاده از اسانس دارچین در مقادیر استفاده شده و در شرایط این آزمایش نتوانست عملکرد رشد بره‌های نر پرواری، قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و تخمیر شکمبه‌ای را تحت تاثیر قرار دهد.