نقی شعبانیان

اراضی جنگلی در چند دهه اخیر به خاطر مشکلات اکولوژیکی دستخوش تغییرات زیادی بوده اند. برای بقای حیات بر روی کره زمین ما ناچار به حفظ محیط زیست و پوشش گیاهی آن هستیم. امروزه به مسئله نهالکاری و جنگلکاری به منظور توسعه و گسترش جنگل و ایجاد فضای سبز در اطراف شهرها و مجتمع های صنعتی و مسکونی، در اکثر کشورهای جهان توجه خاصی شده و بدیهی است که این امر در کشوری مثل کشور ایران که از نظر میزان پوشش جنگلی و فضای سبز بسیار فقیر می باشد ( کمتر از 7% مساحت کشورمان پوشیده از جنگل است ) از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. باید توجه داشت که برنامه های جنگلکاری در یک منطقه بدون توجه به جزیئات فنی آن از قبیل رویشگاه، خاک، بارندگی، نوع گونه و میکروکلیمای منطقه ممکن است با عدم موفقیت مواجه گردد. پارک جنگلی حسن آباد با مساحت حدود 150 هکتار در دامنه شرقی کوه آبیدر سنندج قرار گرفته است. در این پارک با گونه هایی مثل زبان گنجشک، کاج سیاه، کاج تهران، سرو نقره ای، سرو خمره ای و تابله جنگلکاری شده است. به منظور انتخاب مناسب ترین گونه یا گونه های درختی و درختچه ای، یرای استفاده در جنگلکاری و ایجاد فضای سبز در اطراف شهر سنندج، گونه های کاشته شده در این پارک نظیر پارامترهای کمی و کیفی و فیزیولوژیکی و مقاومت در برابر برف، سرما و یخبندان مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از روش آماربرداری ترانسکت خطی استفاده گردید. داده های جمع آوری شده در قالب طرح کاملا تصادفی به وسیله نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شده و ضمن تجزیه واریانس یک طرفه از طریق آزمون دانکن میانگین های بدست آمده در سطوح 5% و 1% در گون های مختلف با هم مقایسه شدند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که از نظر پارامترهای کمی از قبیل قطر برابر سینه، ارتفاع، سطح مقطع تاج و درصد زنده مانی در کل سوزنی برگان نسبت به پهن برگان وضعیت بهتری داشته اند و کاج سیاه از این نظر بهترین بوده است. از نظر مقاومت به سرما گونه سرو نقره ای با خسارت حدود 4% از سرمای بهاره و 2% از سرمای زمستانه مقاوم ترین و کاج تهران حساس ترین بوده است. از نظر مشخصه های فیزیولوژیکی از قبیل میزان کلروفیل، اسید آمینه پرولین، نیتروژن و فسفر گونه های پهن برگان با اختلاف معنی داری نسبت به سوزنی برگان حاوی میزان بیشتری بودند و در بین سوزنی برگان گونه سرو نقره ای بیشترین مقدار این