نزاری قهستانی شاعر قرن هفت و هشت، جزء اسماعیلیّه نزاریّه است. او در روزگاری می زیست که نمی توانست آشکار عقایدش را بیان می کند. نوع اندیشه های شاعر به گونه ای بود که تعبیر به کفر و الحاد می شد به همین خاطر او با استفاده از مصطلّحات صوفیّه و گاهی با روش صوفیان قلندریّه به نشر و طرح عقایدش می پردازد و در این راستا از فنون بلاغی که زبان را مبهم و غیره مستقیم می کند، سود می برد. زبان او در این خصوص به سوی سمبلیک شدن و رازوارگی می گراید. صرف وجود مصطلّحات صوفیّه وشباهتهای آن با عقاید نزاریان اثبات نمی کند که نزاری شاعر عارفی بوده است؛ زیرا بعد از مقایسه و تطبیق اندیشه ها و اعتقادات مذهبی شاعر با منابع اسماعیلی روشن می شود که بنیاد تفکّر نزاری اسماعیلی است و اصطلّاحات صوفیّه ابزار بیان او شده است. بنابراین نزاری را می توان شاعری معتقد و مبلّغ در مذهب اسماعیلی دانست. پیوند زبان با فکر و اندیشه و ارتباط آن با تقیّه در اشعار نزاری به نیکی هویداست.
