محمد شفیع رحمانی

ﭼﮑﯿﺪه اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﯿﮑﯽ درون و ﺑﯿﻦﺟﻤﻌﯿﺘﯽ 15ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻨﻪ ژﻧﻮﺗﯿﭗ در 181ﺷﺎﻣﻞ Pistaciaatlantica) ،(ISSR) آﻏﺎزﮔﺮ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ از ﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻫﺎی ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﺗﻮاﻟﯽﻫﺎی ﺗﮑﺮاری ﺳﺎده ﻣﯿﺎﻧﯽ 13و 12 ،15 ﺟﻨﮕﻞﻫﺎی زاﮔﺮس ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ،ISSR اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .در ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ (SCoT) و ﭼﻨﺪﺷﮑﻠﯽ ﻧﻮاﺣﯽ ﻫﺪف ﮐﺪون ﺷﺮوع (IRAP) ﭼﻨﺪﺷﮑﻠﯽ ﺗﮑﺜﯿﺮﺷﺪه ﺑﯿﻦ رﺗﺮوﺗﺮاﻧﺴﭙﻮزونﻫﺎ SCoTو IRAP درﺻﺪ( ﭼﻨﺪﺷﮑﻞ ﺑﻮدﻧﺪ.اﯾﻦ ﺑﺮآوردﻫﺎ در ﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻫﺎی 87ﻧﻮار )162 ﻧﻮار ﺗﮑﺜﯿﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺗﻌﺪاد 186 در ﻣﺠﻤﻮع درﺻﺪ( ﺑﻮدﻧﺪ.ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه، ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﯿﮑﯽ 88)120و 136 درﺻﺪ( و 90/9)130و 143 ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ، درﺻﺪ h=0/25 :IRAP درﺻﺪ؛ 61/92= ، درﺻﺪ ﻟﻮﮐﻮسﻫﺎی ﭼﻨﺪﺷﮑﻞ h=0/22 :ISSR) ﺑﺎﻻﯾﯽ را در ﺳﻄﺢ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ درﺻﺪ .(ﻣﻘﺪار ﻋﺪدی ﺿﺮﯾﺐ ﺗﻤﺎﯾﺰ 64/09= ، درﺻﺪ ﻟﻮﮐﻮسﻫﺎی ﭼﻨﺪﺷﮑﻞ h=0/20 :SCoT درﺻﺪ؛ 74/19= ﻟﻮﮐﻮسﻫﺎی ﭼﻨﺪﺷﮑﻞ (Φ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﺑﯿﻦﺟﻤﻌﯿﺘﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ 0/22و 0/23 ،0/28 ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ SCoTو IRAP ،ISSR از ﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﯾﻌﻨﯽ St) ﺷﺪﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﮕﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮدن ﺳﻬﻢ ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﯿﮑﯽ درونﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎ از ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﯿﮑﯽﺑﯿﻦ ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎﺳﺖ؛وﺗﺠﺰﯾﻪ وارﯾﺎﻧﺲ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﻧﯿﺰ آن را ﺗﺄﯾﯿﺪ ﮐﺮد .ﺿﻌﯿﻒﺑﻮدنﺗﻤﺎﯾﺰ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﺑﯿﻦ ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎی داﺧﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﯽ ازﺟﺮﯾﺎن ژﻧﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ UPGMA ﮔﺮدهاﻓﺸﺎﻧﯽﺑﻪﮐﻤﮏ ﺑﺎد ﺑﯿﻦ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎی ﺑﻨﻪ در ﮔﺴﺘﺮه ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﺑﺎﺷﺪ.ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺧﻮﺷﻪای اﻧﺘﺨﺎبﺷﺪه ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را در ﺧﻮﺷﻪﻫﺎی ﻣﺠﺰا ﺗﻔﮑﯿﮏ ﮐﺮد. آزﻣﻮن ﻣﺎﻧﺘﻞ P. atlanticaﺟﻤﻌﯿﺖ 15 ، ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪژﻧﺘﯿﮑﯽ ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎ و ﻓﺎﺻﻠﻪﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آﻧﻬﺎ را ﻣﻌﻨﯽدار ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد.