افت آب زیرزمینی یکی از مهمترین مسائل و چالشهای پیش رو در زمینه کاهش ذخایر آبی در همه جوامع انسانی میباشد که سبب ایجاد آسیبپذیری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در مکانهای مختلف شده است. در این راستا مطالعه حاضر به تحلیل ساختاری بر آسیبپذیری نواحی تحت مخاطره افت سطح آب زیرزمینی در دشت کبودرآهنگ استان همدان پرداخته است. نمونههای مورد بررسی به تعداد 400 نفر بر اساس روش کوکران و به شیوه تصادفی–طبقهای انتخاب شد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از الگوریتمها و توابع کاربردی در نرم افزار ARCGIS، آمارتوصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS و برای مدلسازی و تحلیل فاکتورهای موثر بر شاخصهای آسیبپذیری از روشهای تحلیل تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) و معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS بهره گرفته شد. نتایج پژوهش حاضر در فاز نخست و در ارزیابی مهمترین مولفه بیانگر رخداد آسیب پذیری در برابر افت سطح آب زیرزمینی، منتهی به شناسایی مولفه کالبدی با ضریب 579/0 و مولفه زیست محیطی با ضریب 178/0 گردید. مهمترین مولفه موثر بر آسیبپذیری منطقه، مولفه اقتصادی و زیستمحیطی با میانگین 44/3 است. در مدلسازی معادلات ساختاری، عدم اتکا به انگارههای ارزشی پارادیم نوین زیست محیطی که بر تعادل و هماهنگی با طبیعت و محیطزیست تاکید دارد، منتهی به رفتارهای تخریب گرایانه در ارتباط با بهرهبرداری از منابع طبیعی شده است. در نهایت تحلیل فضایی- مکانی مناطق آسیبپذیر نشان داد که دهستانهای سرداران و حاجیلو با درجه آسیبپذیری بالا و خیلی بالا در وضعیت نامناسبی قرار گرفته است.
