مهتاب پیرباوقار

خزندگان و دوزیستان از اجزای کلیدی اکوسیستم محسوب می شوند و بعنوان شکارگر، شکار، علفخوار، پراکنده کننده دانه ها، غذای سایر گونه ها و یا هم سفره سایر گونه ها در طبیعت دارای ارزش هستند. ضرورت این تحقیق بدین جهت است که با مدل سازی مطلوبیت زیستگاه برای گونه های خزندگان و دوزیستان استان کردستان و یافتن مناطق مطلوب زیستگاهی گونه ها می توان میزان کارایی مناطق تحت حفاظت کنونی استان را مورد ارزیابی قرار داد. هم چنین برای تعریف و شناسایی مناطق تحت حفاظت جدید به تصمیم گیران و مدیران سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان کردستان کمک خواهد کرد. اهداف این تحقیق بررسی میزان همپوشانی زیستگاه های مطلوب خزندگان و دوزیستان دارای ارزش حفاظتی با مناطق تحت حفاظت کنونی در استان کردستان و انتخاب لکه های مناسب حفاظت خزندگان و دوزیستان برای تکمیل شبکه حفاظتی موجود در استان کردستان است، بدین منظور از داده های نقاط حضور 3 گونه از خزندگان (اسکینک اشنایدر (Eumeces schneideri)، لاسرتای کردستان (Timon kurdistanica) و لاکپشت مهمیزدار(Testudo graece) و 3 گونه از دوزیستان (سمندر کوهستانی دریوگین(Neurergus derjugini derjugini)، سمندر کوهستانی خال ریز (Neurergus derjugini microspilotus) و سمندر سمنف (Salamandra infraimmaculata semenovi) و متغیر های اقلیمی گرفته شده از سایت CHELSA به دلیل وابستگی زیاد خزندگان و دوزیستان به پارامتر های آب و هوایی برای مدل-سازی به روش حداکثر آنتروپی در نرم افزار MAXENT استفاده شد. نقشه غنای خزندگان و دوزیستان استان کردستان که شامل مناطق مطلوب همپوشانی شده گونه ها هستند دارای مساحت 47/13693 هکتار معادل 46/0 درصد از کل استان است. بخش بسیار کوچکی از نقشه غنا با مناطق تحت حفاظت موجود همپوشانی دارد که در منطقه حفاظت شده کوسالان قرار می گیرد و دارای مساحت 04/322 هکتار و 01/0 درصد از مناطق تحت حفاظت موجود استان کردستان است. براساس نتایج بخش زیادی از مناطق تحت حفاظت موجود استان کردستان با زیستگاههای مطلوب خزندگان و دوزیستان همپوشانی ندارد و ضامن بقای آنها نخواهند بود. بنابراین به منظور حفاظت و بقای گونه های خزنده و دوزیست استان کردستان پیشنهاد می گردد مساحتی بالغ بر 43/13371هکتار به مساحت مناطق تحت حفاظت کنونی استان کردستان اضافه گردد. مناطق پیشنهادی در غرب استان و بیش تر آن در اطراف پناهگاه حیات وحش زریوار و منطقه حفاظت شده کوسالان قرار گرفته است.