محمد حسین قلی زاده

در این پژوهش، از میان پایگاه داده ا ی روزانه بارش استان کردستان (بارش روزانه هفت ایستگاه سینوپتیک و اقلیمی)، طی سال های1339 تا 1388 (17897 روز) 100 روز از فراگیرترین و سنگین-ترین بارش های سیل زای استان جهت تحلیل سینوپتیک انتخاب و با رویکرد محیطی- گردشی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که دو الگوی اصلی فشار تراز دریا در بوجود آمدن این گونه رویدادها، مؤثر بوده اند. در هر دو الگو رویارویی کم فشار عراق با پرفشارهای مهاجر و ایجاد شیو فشار لازم موجب ناپایداری های سطح زمین در منطقه شده بود. پس می توان گفت که کم فشار عراق عامل اصلی فراهم نمودن شرایط لازم در سطح زمین، برای رخداد این گونه بارش ها است. همچنین سه الگوی ضخامت عامل اصلی بارش های سنگین و سیل زای استان کردستان هستند. به طور کلی در همه ی آنها فرود دریای سیاه- منتهی الیه شرق مدیترانه، البته با کمی تغییر موقعیت دیده شده است. در تمام الگوها، ریزش هوای سرد از عرض های بالا و برخورد آن به هوای گرم منتقل شده از عرض های پایین تر بویژه شمال غرب افریقا و عربستان، بر روی استان کردستان منطقه دگر فشار شدیدی را ایجاد نموده که در رخداد این گونه بارش ها نقش مهمی را ایفا کرده است. تحلیل رودبادها نشان داد که در تراز 250 هکتوپاسکال، در ساعت 00:00، 06:00 و 12:00 فراوانی رودبادها بر روی استان کردستان بیش از 70 درصد است. از نتایج مهم دیگر در بررسی رودبادهای تراز 250 می توان به فراوانی کمتر از 10 درصد رودبادها در ساعت 18:00 اشاره کرد. این در حالی است که تحلیل رودبادها در ترازهای 300، 400، 500، 600 و 700 هکتوپاسکال نشان داد که بیشترین فراوانی رودبادها در منطقه ی مورد مطالعه، تقریباً در ساعت 18:00 رخ داده است. ایجاد رودباد و گسترش آن در ساعت 18:00 در ترازهای یاد شده، می تواند یک نتیجه جالب باشد اما یافتن دلیل آن بر خلاف فراوانی ناچیز رودبادها در تراز 250 هکتوپاسکال در همین ساعت، نیازمند تحقیق در این زمینه است. تحلیل جبهه زایی نشان داد که به طور کلی ترازهای 925 و 1000 هکتوپاسکال مناسب ترین تراز جهت ایجاد جبهه و فعالیت های جبهه زایی هستند؛ زیرا در این ترازها استان کردستان به عنوان مناطق جبهه زایی قوی مشخص است. نتایج حاصل از تحلیل همگرایی شار رطوبت نشان داد که به طور کلی در ترازهای پایین جو(1000، 925 و 850) عمدتاً رطوبت توسط جریان های باد از رو