محمد فتح اللهی

در این پژوهش، امکان‌سنجی تصویر ماهواره پریسما برای بارز سازی مناطق دارای پتانسیل دگرسانی هیدروترمال و کانه زایی آهن بررسی‌شده است. بدین منظور، منطقه موردمطالعه در قسمت غرب نقشه زمین‌شناسی 1:100000 ایرانخواه(چاپان) انتخاب شد. روش‌ها و الگوریتم‌های مورداستفاده برای دستیابی به هدف موردنظر با بررسی خصوصیات طیفی انتخاب شد. روش‌های مورداستفاده برای بارز سازی دگرسانی‌های هیدروترمال و کانی‌های شاخص در منطقه شامل نسبت‌های باندی (Band Ratio)، تحلیل مؤلفه‌های اصلی (Principal Component Analysis - PCA)، نقشه‌بردار زاویه طیفی (Spectral Angle Mapper - SAM) و انطباق الگوی طیفی (Spectral Feature Fitting - SFF) هستند. برای بارزسازی دگرسانی‌های هیدروترمال با توجه به بررسی نقشه زمین‌شناسی محدوده مطالعه و شناخت کافی از منطقه موردنظر، برای دگرسانی فیلیک از کانی شاخص مسکوویت و برای دگرسانی پروپیلیتیک از کانی‌های شاخص کلریت استفاده‌شده است. با توجه به ساختار اسکارنی منطقه موردمطالعه و مشاهده توده‌های آهکی در بازدیدهای میدانی، ویژگی‌های طیفی مناطق دارای سنگ‌آهک در تصویر بررسی و با کتابخانه USGS مطابقت داده شد، تطابق معنادار طیف‌ها، مبنای بارز سازی این مناطق با استفاده از ویژگی‌های طیفی مشخص قرار گرفت. از میان روش‌های ذکرشده برای بارز سازی کانی‌های شاخص منطقه، به‌طورکلی، دو روش SFF و PCA دارای بیشترین دقت بودند. روش PCA برای دو کانی کلریت و مسکوویت بیشترین مناطق مشخص‌شده در بازدید میدانی را بارز سازی کرد، درحالی‌که روش SFF برای کانی تالک (همراه با دولومیت) بیشترین مناطق هدف را بارز سازی نمود، همچنین دو روش نسبت باندی و SAM به ترتیب دارای بیشترین مناطق بارز سازی شده در محدوده‌های موردبررسی بودند. به‌منظور بارز سازی کانه زایی آهن در منطقه، از دو روش نسبت باندی و SFF استفاده شد، روش SFF به دلیل الگوریتم قوی خود، محدوده‌های دارای پتانسیل کانه زایی آهن و معادن سنگ‌آهن را به‌طور متمایز (نواحی اطراف و داخل معادن) بارز سازی کرد، همچنین روش نسبت باندی با توجه به ویژگی‌های جذبی خاص در طیف مربوط به نواحی معادن و تعداد باند قابل‌قبول در محدودهVNIR توانست تمام معادن سنگ‌آهن موجود در منطقه و دیگر نقاط دارای پتانسیل این نوع کانه‌زایی را شناسایی کند.