پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل متون کتب زبان انگلیسی پایه های دهم و یازدهم متوسطه ی دوره ی دوم در چارچوب دستور نقش گرای نظام مند هلیدی می پردازد و به دنبال آن است که نشان دهد تا چه اندازه بین فراوانی فرآیند های فعلی در متون این کتاب ها توازن وجود دارد. آنچه که حائز اهمیت است این است که در تعادل بین فرآیندها، متون کدام درس و کدام کتاب بر اساس انگاره های دستور نظام مند از کفایت بیشتری برخوردار است. جهت نیل به این اهداف، تک تک بندهای متون خواندن و درک مطلب کتب مورد نظر، از منظر سه فرانقش اصلی در دستور نقش گرایی تحلیل و واکاوی شدند و در پایان هر متن، نسبت فراوانی آن ها مقایسه گردید. پس از تحلیل داده ها ثابت شد که در بندهای متون هر دو کتاب، فرآیندهای کنشی یا مادی و رابطه ای از بسامد بالایی برخوردار بودند و فرآیندهای کلامی و رفتاری، یا بسیار کمتر استفاده شده بودند یا اصلاً مورد استفاده واقع نشده بودند. با توجه به تطابق این فرآیندها با مهارت های واقعی در زندگی افراد جامعه، این نتیجه گیری نشان داد که نویسندگان و مؤلفین این کتب درسی، تقویت مهارت های فیزیکی، کنشی و ارتباطی دانش آموزان را در اولویت قرار داده اند و به مهارت های شناختی، کلامی و رفتاری آنان کمتر توجه نموده اند.
