محمد دارند

امروزه در بیشتر مراکز پژوهشی و تحقیقاتی جهان، اندیشمندان علوم جوی و اقلیم شناسان دنبال شاخص های مناسبی جهت واکاوی تغییرات اقلیمی هستند که بتوانند به درستی رفتار سنجه های جوی را طی چند دهه ی اخیر نشان دهند. شاخص-هایی که بر روی کل کره ی زمین کاربست پذیر باشند و بتوانند به کمک آنها رخداد تغییر اقلیم در مناطق مختلف را با همدیگر مقایسه کنند. یکی از دسته نمایه هایی که توسط بیشتر پژوهشگران و موسسات تغییر اقلیم پیشنهاد شده است، نمایه های صدکی هستند. نمایه های صدکی برپایه ی داده های مورد اعتماد می تواند برای هر ایستگاه یا هر نقطه از کره ی زمین بدون توجه به موقعیت مکانی آن حساب شود. در این پژوهش از 5 نمایه ی شب های سرد(TN10P)، روزهای سرد(TX10P)، شب های گرم(TN90P)، روزهای گرم(TX90P) و طول فصل رشد(GSL) استفاده شد. چهار نمایه ی اول برپایه ی صدکها محاسبه می شود و نمایه ی طول فصل رشد برای کل نیمکره شمالی یکسان محاسبه می شود. برای انجام این پژوهش از داده های روزانه ی دمای کمینه و بیشینه ی ایستگاههای همدید و اقلیمی استان کردستان طی بازه ی زمانی 1/1/1962 تا 31/12/2010 استفاده شد. داده ها بر روی یاخته های 6×6 کیلومتر درون یابی شدند که حاصل آن 811 یاخته بر روی استان کردستان بود. برای هر روز یک نقشه ی دمای کیمنه و بیشینه ترسیم شد و سپس داده های درون یابی شده از نقشه ها استخراج گردید. در نهایت دو پایگاه داده در ابعاد 811×17898 ایجاد شد که بر روی ردیف ها روزها و بر روی ستونها یاخته ها قرار داشتند. این دو پایگاه داده مبنای محاسبات فرین های دما بر روی استان قرار گرفت. برای هر کدام از 811 یاخته بر روی استان مقادیر نمایه ها محاسبه شد. به کمک روش ناپارامتری من کندال معناداری روند بر روی هر کدام از 811 یاخته در سطح اطمینان 95 درصد مورد آزمون قرار گرفت. به کمک روش رگرسیون خطی مقادیر شیب و نرخ تغییرات بر روی یاخته های دارای روند محاسبه شد. جهت آگاهی و تحلیل مکانی، روند و نرخ روند تغییرات نمایه ها بصورت نقشه نشان داده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بسامد رخداد شب های گرم(TN90P) و روزهای گرم(TX90P) بر روی مناطق پست و کم ارتفاع پهنه ی استان رو به افزایش و بر روی مناطق پرارتفاع رو به کاهش است. مناطق دارای روند مثبت بر روی بخش های غرب، جنوب غرب و نیمه ی شرقی استان قرار دارند. گستره ی مکانی افزایش رخد