محمدعلی زارعی

هدف از مطالعه حاضر تعیین نیم رخ تغییرات غلظت های سرمی هورمونهای T3،T4 وTSH طی دوره های روشنائی طبیعی ، دمای محیط و سطوح ثابت تغذیه ای در فصل طبیعی زادآوری و طی چرخه فحلی بود. مطالعات بر روی 5 راس بز ماده از نژاد مرخز صورت گرفت. بالاترین غلظت برای هورمون T3 ، (nmol/l 14/0 ± 18/1) در دی ماه ثبت گردید، درحالیکه سطح هورمونهای T4 وTSH (به ترتیب nmol/l 31/0 ± 7/6 وµIU/ml 06/0± 28/0) در مهر ماه به حداکثر رسید. نوسانات در غلظت هورمونهای T3 وTSH طی ماههای مختلف دوران آزمایش معنی دار نبود( 05/0 P> )، اگرچه غلظت T4 طی ماه های شهریور، مهر و آبان در مقایسه با آذر و دی بصورت معنی داری بالاتر بود ( 05/0 P< ). تغییرات هفتگی در غلظت های سرمی هورمونهای T4 وTSH بصورت معنی داری ( به ترتیب 01/0 P< و 05/0 P<)در هماهنگی مستقیمی با تغییرات در دوره نوری (به ترتیب 898/0 r = + و578/0 r = + ) و دمای محیط (به ترتیب 782/0 r = + و610/0 r = + ) بود. رابطه میان T3 و دما ( 120/0 r = + ) مثبت و رابطه میان T3 و دوره نوری ( 117/0 r = - ) منفی بود، به هرحال این روابط معنی دار نبودند( 05/0 P> ). تغییرات ماهیانه در غلظت های سرمی هورمونهای T3 وTSH با تغییرات در دوره نوری (به ترتیب 454/0 r = - و239/0 r = + ) و درجه حرارت محیط (به ترتیب 500/0 r = - و397/0 r = + ) رابطه معنی داری نداشت ( 05/0 P> )، در حالیکه رابطه معنی دار مثبتی میان غلظت سرمی هورمونT4 و دما وجود داشت(898/0 r = + ، 05/0 P<). یک رابطه مثبت هم میان غلظت سرمی هورمونT4 و دوره نوری وجود داشت که البته معنی دار نبود(855/0 r = + ، 05/0 P>). هیچ نوسان معنی داری در غلظت های سرمی هورمونهای T3،T4 وTSH طی روزهای مختلف سیکل فحلی(15،12،8،5،3،1،0 و 19) مشاهده نشد( 05/0 P> ). نتایج این کار نشان داد که در مرحله اول فصل زادآوری غلظت T4 افزایش و در مرحله آخر این فصل کاهش یافت، اما غلظت های سرمی هورمونهای T3 وTSH از هفته ای به هفته دیگر در نوسان بود. به هر حال ظاهراً ریتم های هفتگی بوسیله دوره های نوری و دما کنترل می شوند، زیرا هرگونه تغییر در عوامل فوق به تغییر در نیم رخ تغییرات T4 و TSH می انجامید. در حالیکه هیچ رابطه ای میان غلظت سرمی T3 و عوامل فوق وجود نداشت.