لقمان ملکی

ماهیان استخوانی از جمله میزبان های کرم های نواری بوده که هفت راسته از 19 راسته کرم های نواری با بیش از 460 گونه را در خود جای داده اند. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی های مورفولوژی و مولکولی کرم های نواری در ماهیان آب شیرین حوضه ی قشلاق و گاورود در جنوب استان کردستان می باشد. در این مطالعه 470 عدد ماهی از نه گونه شاملCapoeta damascina ،Capoeta trutta، Hypophthalmychthys molitrix، Barbus lacerta، Alburnus mossulensis، Squalius cephalus، Garra ruffa، Carassius suratus وCiprinion tenuiradius از پنج ایستگاه رودخانه و سد قشلاق، سد گاوشان، رودخانه گاورود و رودخانه نایسر از نظر آلودگی انگلی به کرم های نواری مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری از مهر سال 1395 تا اسفند 1396 انجام گرفت. شناسایی با استفاده از داده های ریختی، میکروسکوپ الکترونی و مولکولی انجام شد. دو گونه کرم نواری بنام های Khawia armeniaca از روده ی ماهیان Capoeta damascina، Capoeta trutta، Carassius suratus، Alburnus mossulensis و Squalius cephalus و Schyzocotyle acheilognathi از روده ی ماهیان Barbus lacerta و Squalius cephalusجداسازی شد. نمونه های راسته ی Caryophyllidea از لحاظ ویژگی های ریختی مانند شکل تخمدان، اسکولکس و پراکنش غدد زرده منطبق با K. armeniaca بودند. تجزیه و تحلیل تبارشناسی با استفاده از دو ژن 18s و cox1 انجام گرفت. داده های مولکولی به خوبی مطالعات ریخت شناسی را تایید کردند. دو توالی بدست آمده از این مطالعه با با K.armeniaca از ارمنستان با روش بیزین در یک خوشه قرار گرفتند. بیشترین درصد آلودگی به K. armeniaca در گونه C. damascina (14٪) و کمترین درصد آلودگی در A. mossulensis (2٪) بود. سیاه ماهی فلس ریز با 8/77% در سد گاوشان بیشترین درصد آلودگی و سیاه ماهی خالدار در سد گاوشان با 11/1٪ کمترین درصد آلودگی را در بین ماهی ها داشتند. بیشترین میانگین شدت آلودگی (mean abundance) به K. armeniaca در سیاه ماهی فلس ریز (1/10±4/13) و کمترین شدت آلودگی مربوط شاکولی تیگریس (2/0±03/0) بود. Capoeta damascina در ایستگاه های سد گاوشان و سد قشلاق دارای بیشترین شده آلودگی بودند.