لقمان قهرمانی

گونه بنه (.atlantica Desf Pistacia) و سقز بدست آمده از این درخت به لحاظ نقشی که از دیرباز در گذران زندگی و تامین معیشت جنگل نشینان ناحیه زاگرس داشته، از اهمیت اقتصادی-اجتماعی ویژه ای برخوردار است. به منظور ارزیابی پیامدهای برداشت سقز بر نمایه های زیست-سنجی درختان بنه، یک لکه مورد بهره برداری سقز به مساحت 9/6 هکتار و یک توده رهاشده (توده ای که در 22 سال اخیر 1391-1369 برداشت سقز از آن متوقف شده است) به مساحت 4/8 هکتار با شرایط فیزیوگرافی مشابه در روستاهای بیوند پایین و بیوند بالا، شهرستان جوانرود در استان کرمانشاه انتخاب شدند. برای بررسی نمایه های زیست سنجی، در دو توده مورد بررسی، با انجام آماربرداری صد در صد ضمن ثبت نام گونه، قطر برابر سینه تمام درختان موجود اندازه گیری شد. در درختان بنه علاوه بر قطربرابر سینه سایر نمایه های کمی (قطر تاج، قطر یقه، ارتفاع کل، طول تاج و ارتفاع تنه) مورد اندازه گیری قرار گرفت. برای بررسی رویش قطری، در لکه مورد بهره برداری 16 اصله و در توده رها شده 18 اصله درخت بنه به عنوان درخت نمونه انتخاب و از هر درخت یک جفت نمونه رویشی با استفاده از مته سال سنج در ارتفاع 30 سانتی متری استخراج شد. بررسی نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کلموگروف- سمیرنف، مقایسه پراکنش درختان بنه در طبقات قطری با استفاده از آزمون کای اسکور و مقایسه میانگین های نمایه های کمی با استفاده از آزمون t مستقل (Independent Samples T-Test) انجام شد. نتایج نشان داد بین نمایه های قطر یقه، ارتفاع کل، طول تاج، سطح تاج، نسبت سطح تاج به سطح مقطع درختان بنه، درصد رویش قطری سالیانه در طبقات قطری 60-35 سانتی متری در دوره زمانی 1369 تا 1391 و درصد رویش قطری سالیانه درختان نمونه در دوره زمانی 1369 تا 1391 اختلاف معنی داری بین توده های مورد بررسی وجود دارد. میانگین این مشخصه ها (غیراز قطر یقه) برای درختان بنه در توده رهاشده بیشتر از لکه مورد بهره برداری بود. بین میانگین سایر نمایه های زیست سنجی (طول تنه و درصد رویش قطری در طبقات قطری در دوره زمانی 1343 تا 1369 و درصد رویش قطری سالیانه در دوره زمانی 1369- 1358) در درختان نمونه بنه تفاوت آماری معنی داری بین توده های مورد بررسی مشاهده نشد.