کمال نبی اللهی

شوری و قلیایی بودن خاک یکی از مشکلات عمده ی مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. شور شدن خاک را می توان به عنوان یک خطر قابل توجه برای جوامع بشری در نظر گرفت که دامنه آن روز به روز در حال افزایش است. برای مدیریت خاک ها تحت تاثیر نمک اطلاعات زیادی لازم است و برای بدست آوردن اطلاعات نیاز به نمونه برداری زیادی می باشد. از آنجا که اندازه گیری مستقیم ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک مشکل، زمان بر و پرهزینه است. لذا روش های سریع، کم هزینه و دقیق تعیین شوری خاک، می تواند یک اقدام بسیار ارزشمند برای مدیریت بلند مدت این خاک ها باشد،که طیف سنجی یکی از این روش هاست. بنابراین، هدف این پژوهش ارزیابی توانمندی طیف سنجی انعکاسی در برآورد شوری خاک و خصوصیات وابسته به آن در خاک های واقع در دشت شهرستان قروه در استان کردستان بود. در مجموع 100 نمونه خاک جمع آوری شد. نمونه ها به صورت دست خورده از عمق30 -0 سانتی متری سطح خاک به روش تصادفی طبقه بندی شده برداشته شد و پارامترهای بافت خاک، هدایت الکتریکی، اسیدیته، ماده ی آلی، پایداری خاکدانه، نسبت جذب سدیم، ظرفیت تبادل کاتیونی و کربنات کلسیم معادل خاک در شرایط آزمایشگاهی اندازه گیری شد. آنالیز طیفی نمونه های خاک با استفاده از دستگاه طیف سنجی زمینی در گستره طول موج 2500- 350 نانومتر انجام شد. پس از ثبت طیف ها، تأثیر انواع مختلف روش های پیش پردازش بر طیف ها مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس با استفاده از روش های مختلف داده کاوی همچون رگرسیون خطی چندگانه گام به گام (SMLR) و شبکه عصبی مصنوعی (ANN) با بهره گیری از داده های طیفی خاک، پارامتر های مورد مطالعه پیش بینی شدند. به منظور ارزیابی دقت مدل های پیشنهادی از آماره های مختلفی همچون ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تبیین (R2)، شاخص انطباق (d) و درصد انحراف نسبی (RPD) استفاده شد. بهترین نتایج حاصل از آماره ضریب تبیین (R2) دو روش شبکه عصبی و رگرسیون خطی در قسمت صحت سنجی برای کربن آلی 68/0 و 66/0 و هدایت الکتریکی 88/0 و 45/0 بدست آمد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد، استفاده از داده های طیفی خاک می تواند به عنوان روشی غیرمستقیم در برآورد برخی ویژگی های خاک های مبتلا به نمک مورد استفاده قرار گیرد.