کمال نبی اللهی

بلوط وی ول (Quercus libani ( از درختان بومی استان کردستان و یکی از گونه های جنگلی مهم و شاخص در زاگرس شمالی است. دامنه گسترش آن مناطق محدودی از استان آذربایجان غربی و کردستان را در برمی گیرد. ارتفاع از سطح دریا از فاکتورهای مهم در پراکنش این گونه محسوب می شود. به منظور بررسی تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر خصوصیات کمی و کیفی گونه وی ول در کردستان از بین رویشگاه های شناسایی شده، 108 قطعه نمونه 10 آری در سه طبقه ارتفاعی 1600-1400، 1800-1600 و 2000-1800 متری از سطح دریا برداشت شد. در هر طبقه ارتفاعی، جهات مختلف جغرافیایی(شرق، غرب، شمال و جنوب) و سه فرم زمین (یال، دره و دامنه) بررسی شد، در داخل هر قطعه نمونه، مشخصه های موردنظر شامل: قطر برابر سینه، ارتفاع درخت، سطح مقطع، تاج پوشش، کیفیت تنه، تقارن تاج، وضعیت زادآوری و رویش درختان مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که این گونه از لحاظ خصوصیات کمی و کیفی در ارتفاع 1800-1600 متر از سطح دریا با متوسط قطر برابر سینه 77/20 سانتی متر و ارتفاع 6 متر و تعداد 92 اصله در هکتار و سطح مقطح 75/3 متر مربع در هکتار و سطح تاج پوشش 21 درصد و حدود 7/40 درصد درختان دانه زاد و 9/37 درصد درختان با تاج متقارن و میزان رویش قطری سالیانه حدود 6/2 میلی متر در سال و 52 درصد زاد آوری با منشا دانه زاد در سطح 05/0 و 01/0 اختلاف معنی داری با طبقه ارتفاعی 1600-1400 متری داشت ولی اختلاف چندانی با طبقه ارتفاعی 2000-1800 متری ندارد. بهترین دامنه ارتفاعی درختان وی ول از نظر خصوصیات کمی و کیفی در طبقه 1800-1600 متری واقع است و بهترین حضور این گونه در فرم دره و جهت شرقی است که در سطح 01/0 و 05/0 اختلاف معنی داری با دیگر جهت های مختلف جغرافیایی و فرم زمین دارد.