خالد اوسطی

هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر دوره ­های بارش و دما بر تولید گونه­ های شاخص مراتع استپی قوشه دامغان و مدل سازی تولید براساس داده ­های بارش، بارش موثر و دما در دوره زمانی 10سال (1394-1385) است. به این منظور ،اندازه گیری تولید و درصد پوشش گونه­ های شاخص منطقه روی دو ترانسکت، شامل یک ترانسکت افقی به طول 150 متر و یک ترانسکت عمودی به طول 200 متر در 30 پلات دو متر مربعی به روش قطع و توزین انجام گرفت. هر ساله محل ترانسکت­ ها علامت گذاری شده و در برداشت سال بعد محل ترانسکت ­ها به موازات طولی، چند متر جا به جا شد. همچنین به منظور بررسی ارتباط عمق ریشه­ دوانی گونه ­ها با نوسانات تولید، در سال 1392 پروفیل­ هایی در پای هر گونه در داخل تعدادی از پلات ­ها حفر شد و نمونه ­برداری از اندام زیرزمینی انجام گرفت. عمق ریشه دوانی گونه­ های مورد مطالعه در شش عمق مختلف با ده تکرار (به استثنای گونه stipa barbataبا هفت تکرار) اندازه ­گیری شد. داده ­های اقلیمی نیـز از نزدیـکتـرین ایستگاه هواشناسی منطقه تهیه گردید. نتایج این مطالعه 10 ساله نشان داد که متوسط تاج پوشش 9.49 درصد و متوسط تولید 57.71 کیلوگرم در هکتار بوده است. گونه Zygophyllum eurypterumکمترین نوسانات تولید را داشته است که دامنه عملکرد تولید علوفه آن بین 16.1 تا 18.4 کیلوگرم در هکتار در نوسان بوده است و گونه­ های یکساله حداکثر ضریب تغیییرات را طی دوره آماری نشان دادند. در این تحقیق مقادیر بارش­، بارش­ های بیش تر از یک، سه، پنج، ده، بیست میلی­ متر و دما به عنوان متغیرهای مستقل و داده ­های تولید شش گونه مرتعی، گونه­ های یکساله و تولید کل به عنوان داده ­های وابسته به وسیله تجزیه رگرسیون خطی یک متغیره و چندمتغیره (گام به گام) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از شاخص­ های ارزیابی خطا، مدل بهینه جهت پیش ­بینی تولید منطقه برای هر گونه معرفی شد. نتایج بدست آمده نشان داد که گونه­ های گیاهی اغلب به نوسان دوره ­های مختلف بارندگی واکنش متفاوتی نشان می ­دهند. مدل ارائه شده براساس بارش فروردین ماه در بارش­ های بیش از هفت میلی­ متر (با 0.02 =RRMSE و 0.89=MAE در مرحله اعتبارسنجی) قادر است 75 درصد تغییرات تولید کل را توجیه کند. بهترین مدل ارائه شده برای برآورد تولیدگونه Ephedra intermedia و گونه های یکساله، به ترتیب مدل رگرسیون خ