خلیل غلامی

چکیده هدف اصلی این پژوهش بررسی آموزشابعاد تاریخ محلی در برنامه ی درسی تاریخ از دیدگاه معلمان تاریخ و دانش آموزان دوره ی متوسطه، به منظور کاربست آن در برنامه ی درسی مدارس می باشد. برای اجرای تحقیق تعداد 16معلم بهصورت هدفمند در دسترس و 291 دانش آموز بصورت تصادفی انتخاب و داده های تحقیق گردآوری شد. ابزار گردآوری اطلاعات برای داده های کمی، پرسشنامه ی محقق ساخته بوده است که شامل دو پرسشنامهبه ترتیب برای معلمان تاریخ و دانش آموزان می باشد. داده های کیفی تحقیق علاوه بر سوالات بازپاسخ پرسشنامه ی دانش آموزان، از طریق مصاحبه ی نیمه ساختارمند با 8 معلم تاریخ، گردآوری و از طریق نظریه ی مبنایی تحلیل شدند. نتایج تحلیلداده ها نشان می دهد، دانش آموزان و معلمان تاریخ نسبت به آموزش ابعاد تاریخ محلی استان، نگرش مثبتی دارند. از نظر دانش آموزان، تاریخچه ی سیاسی بیشترین وتاریخچه ی اقتصادی کم ترین اهمیت آموزشی را نسبت به بقیه ی ابعاد دارند. معلمان تاریخ آموزش تاریخچه یفرهنگیاجتماعی را مهم ترین و آموزش تاریخچه ی اقتصادی را کم اهمیت ترین بُعد از بین ابعاد تاریخ محلی استان بهحساب آورده اند. بررسی مولفه های بدست آمده از دیدگاه های معلمان و دانش آموزان درباره ی اهمیت آموزش تاریخ محلی نشان می دهد که آموزش ابعاد تاریخ محلی علاوه بر اینکه به روشن ساختن و حفظ هویت و ریشه های فرد و اجتماع منجر می شود، به افراد کمک می کند اطلاعات زندگی نامه شخصی خود را درباره ی محیط زندگی خویش افزایش دهند، همچنین باعث تقویت روح دگر دوستی در وجود افراد و برآورده کردن خواسته های روحی آن ها می شود. تحلیل دیدگاه های معلمان نشان داده که برای تدریس مطلوب ابعاد تاریخ محلی باید از مجموعه ای از روش های تدریس نوین در کنار هم و بسته به موضوع درسی بهره برد. از جمله این روش ها عبارتند از: روش مشاهده ای، روش مشارکتی، روش پژوهش محور، روایت نگری تاریخ(تاریخ شفاهی) و روش مبتنی بر منابع الکترونیکی تاریخ. از نظر معلمان تاریخ، چالش های تدوین و تدریس تاریخ محلی در مدارس شامل موانع درونی (ضعف در ساختار نظام برنامه ریزی درسی و سیاست گذاری های این نظام) و موانع بیرونی (ضعف های فرهنگی و اجتماعی جامعه ی بومی و تاثیرات مدرنیته به عرصه های زندگی مردم) می باشند. واژگان کلیدی: تاریخ محلی، برنامه ی درسی تاریخ، نگرش، معلم، دانش آموز، دوره ی متوسطه