1403/10/01
کمال خالق پناه

کمال خالق پناه

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 457895
دانشکده: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
نشانی:
تلفن: 09127632822

مشخصات پژوهش

عنوان
تمایزات اقتصادی مناطق چندفرهنگی در فرآیند توسعه (مطالعه موردی در شهر تکاب)
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
جوامع چندفرهنگی، قومیت، توسعه نیافتگی منطقه ای، نابرابری اقتصادی، موفقیت اقتصادی
سال 1401
پژوهشگران حسین مرادی(دانشجو)، حسین دانش مهر(استاد راهنما)، کمال خالق پناه(استاد مشاور)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بازنمایی روابط بین فرهنگی، مناسبات اجتماعی و اقتصادی در مناطق چندفرهنگی و همچنین نشان دادن ارتباط چندگرایی فرهنگی با موفقیت اقتصادی اقوام مختلف و تاثیر تنوع قومی و قطبی بودن جوامع بر فرآیند توسعه در شهر چندفرهنگی تکاب نوشته شده است. در بخش نظری مطالعه حاضر، بیشتر از نظریات مارکسیست های ساختارگرا مانند فرانک، پولانزاس و آلتوسر که به مسائل جامعه شناسی رویکرد انتقادی دارند و همین طور نظریات هاروی و لوفور که درحوزه ی جامعه-شناسی شهری صاحب نظر هستند استفاده شده است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش اتنوگرافی انتقادی نگاشته شده و در تکنیک گردآوری داده‎ها از مشاهدات مشارکتی و مصاحبه عمیق استفاده شده و همچنین تعداد مصاحبه شوندگان این پژوهش 28 نفر بوده است. یافته های پژوهش مؤید آن است که این شهر در کل شهری توسعه نیافته بوده و درآمد و منابع این شهر در مرکز استان و سایر کلان شهرها هزینه شده و تاکنون توجه چندانی به آن نشده است؛ علاوه بر این روند توسعه در این شهر ناموزون بوده، توسعه نیافتگی منطقه ای در مناطق کردنشین اتفاق افتاده و تفاوت زیادی بین وضعیت اقتصادی گروه های فرهنگی و برخورداری مناطق محل سکونت آنان از نقطه نظر دسترسی به منابع اقتصادی، امکانات و زیرساخت های شهری وجود دارد. شهروندان این شهر به خاطر زبان و گروه فرهنگی که به آن تعلق دارند دسترسی متفاوتی به کار، شغل و سایر فعالیت های اقتصادی دارند. اشتغال و بهره وری از مشاغل به میانجی گفتمان قدرت برساخت می شود و ملاحظات سیاسی در یافتن جایگاه شغلی برای اقوام مختلف تاثیرگذار است. گروه فرهنگی آذری زبان به میانجی برخورداری از حمایت های دولتی و کارگزاران نهادی، سهم بیشتری از استخدام در ادارات و معادن این شهر را دارند ولی کردزبان ها بیشتر در مشاغل رده پایین و زیان آور با بهره وری پایین کار می کنند. فضا در این شهر به گونه ای بسیار نامتوازن توزیع شده است به نحوی که مناطق کردنشین با وجود داشتن تراکم جمعیتی بالا، از نابرابری در توزیع کاربری های عمومی و خدمات شهری رنج می برد. توزیع سرانه ی فضای آموزشی، فضای سبز و فضای ورزشی در مناطق کردنشین بسیار پایین بوده و بهره وری ناهمسان از فعالیت های اقتصادی و چگونگی برساخت امکانات شهری سبب انسداد اقتصادی، فقدان عدالت فضایی، گسترش فقر و نارضایتی اجتماعی در این شهر شده است. با اینکه گروه فرهنگی کردزبان، بیشتر بافت جمعیتی این شهر را تشکیل می دهد فاقد قدرت اجتماعی تعیین کننده بوده و دسترسی آنان به منابع قدرت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کمتر است. در این شهر کردها از آزادی عمل در امور فرهنگی برخوردار نیستند و ارزش های فرهنگی آنان محلی از اعراب ندارد؛ همچنین آن ها با محدودیت های سیاسی مواجه اند و نمی توانند پست های کلیدی و تاثیرگذار را به دست آورند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که تمایزات اقتصادی در این شهر چندفرهنگی به دلیل ویژگی ها و خُلقیات فرهنگی گروه های قومی نیست بلکه ناشی از عوامل ساختاری و سیاست گذاری های کلان است؛ قومیت، یکی از عوامل مهم شکل دهنده مناسبات اقتصادی است و تنوع قومی، تاثیر قابل توجهی بر رشد و توسعه ی اقتصادی دارد. تبعیض قومی که به میانجی سیاست های نهادی در این شهر اعمال می شود سبب کم رنگ ترشدن ارتباطات میان فرهنگی و افزایش واگرایی قومی میان گروه های فرهنگی نسبت به گذشته شده است. این گروه ها با یکدیگر غیریت سازی می کنند و سعی می کنند فاصله و مرزهای اجتماعی مشخصی با یکدیگر داشته باشند. تاکتیک های مقاومتی که کردزبانان به عنوان طبقه ی فرودست در مقابل نابرابری های اقتصادی و بی عدالتی اجتماعی اتخاذ می کنند بیشتر از نوع مقاومت های فردی است تا جمعی. افراد مقاومت فردی خود را بیشتر به صورت اعتراض و پیگیری قانونی انجام می-دهند؛ چرا که معتقدند هیچ اتحادیه و نهاد مدنی مستقلی وجود ندارد که اعتراضات و خواسته های جمعی آنان را سازمان دهی کند و بسیج عمومی و منسجمی را برای درخواست های به حق و قانونی شان شکل دهد.