جلال رستم زاده

موفقیت در هر برنامه اصلاح نژادی بستگی به میزان تنوع ژنتیکی موجود در جمعیت مورد نظر دارد. کاهش تنوع ژنتیکی داخل یک نژاد باعت افزایش همخونی، کاهش پیشرفت ژنتیکی، کاهش عملکرد (به خصوص در صفات تولید مثلی) و افزایش وقوع برخی از ناهنجاری های ژنتیکی خاص می شود. تا بحال روش های مختلفی برای ارزیابی تنوع ژنتیکی مورد استفاده قرار گرفته است. در سال های اخیر مارکرهای مولکولی به دلیل انعکاس مستقیم اطلاعات از سطح DNA به ابزار قابل اعتمادی در این زمینه تبدیل شده اند. مارکرهای مولکولی قسمت هایی از DNA هستند که در ژن های اصلی بر روی کروموزوم قرار گرفته و همراه با آنها به نسل بعد انتقال می یابند. مارکرهای بین ریز ماهواره های یا (Inter Simple Sequence Repeat) ISSR اولین بار در سال 1994 شناسایی شدند. علی رغم سابقه نه چندان طولانی آنها، به دلیل خصوصیات منحصر به فردشان همچون تکرار پذیری بالا، پراکندگی یکنواخت در سطح ژنوم، قدرت تفکیک بالا و سرعت و سهولت اجرا به طور گسترده ای در مطالعات ژنتیک گیاهی به کار گرفته شدند. با این وجود هنوز تعداد پژوهش های انجام شده با استفاده از این مارکرها در حیوانات بسیار اندک است و خصوصیات این مارکر در ارزیابی تنوع ژنتیکی دام ها مورد سوال است. هدف از این پژوهش بررسی جایگاه مارکرهای بین ریز ماهوارهای (ISSR) در ارزیابی تنوع ژنتیکی دام ها می باشد. استخراج DNA ژنوم از خون با استفاده از روش استخراج نمکی (Salting out) انجام شد. سپس با به کارگیری چهار توالی ریزماهواره ای به عنوان پرایمر، نمونه ها PCR شدند. محصولات PCR بر روی ژل اکریلامید الکتروفورز و با اتیدیوم بروماید رنگ آمیزی گردیدند. امتیازدهی باندهای به صورت صفر (عدم حضور باند) و یک (حضور باند) انجام شد. حاصل این امتیازدهی یک ماتریس صفر و یک بود که برای محاسبه سایر متغیرهای ژنتیکی مانند فاصله ژنتیکی، میزان هتروزیگوسیتی و درخت فیلوژنی مورد استفاده قرار گرفت. برای انجام این محاسبات از نرم افزارهای همچون NTSYS و POPGENE استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که هر چهار پرایمر بین ریزماهواره ای شامل (GT)9C , (CA)9T , (AC)9T و (TG)9C برای ارزیابی تنوع ژنتیکی مناسب بوده و از چند شکلی بالایی برخوردار هستند. همچنین نتایج این تحقیق بیانگر این نکته بود که پرایمرهای (AC)9T و (CA)9T از چندشکلی بالاتری نسبت به دو پرایمر دیگر بر