جلال رستم زاده

لتروزول یک مهارکننده آروماتاز است که با تغییر سطح هورمون های جنسی می تواند در فرایند رشد و تولید مثل جنس نر دخیل باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر تزریق درون ماهیچه ای و زیرپوستی لتروزول بر صفات رشد (صفات عملکردی رشد، خصوصیات لاشه، ابعاد بدن)، صفات تولیدمثلی (وزن و ابعاد اندامهای تولیدمثلی، صفات هیستومتریک بیضه، اپیدیدیم و غدد ضمیمه جنسی، صفات منی انزالی و مقایسه صفات اسپرم انزالی و اپیدیدیمی قبل و پس از یخ گشایی)، صفات هماتولوژی و بیوشیمیایی سرم خون، سطوح هورمونی و بیان نسبی ژن آروماتاز (CYP19) بافت بیضه در دوره رشد بز نر مرخز بود. تعداد 28 راس بز نر نژاد مرخز با میانگین سنی 4 الی 5/4 ماهگی بطور تصادفی در 4 گروه تقسیم شدند که دو گروه 25/0 میلی گرم لتروزول به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از طریق تزریق زیرپوستی و درون ماهیچه ای دریافت کردند. دو گروه دارونما نیز تزریق زیرپوستی و درون ماهیچه های بدون دریافت لتروزول داشتند. تزریق تیمارها به صورت هفتگی و طی 3 ماه به طول انجامید. نتایج نشان دادکه لتروزول باعث افزایش دور قفسه سینه، وزن نهایی بدن، افزایش وزن روزانه و کاهش ضریب تبدیل خوراک شد (05/0 > P). وزن قبل ازکشتار، وزن لاشه گرم و سرد بزهای دریافت کننده لتروزول سنگین تر بود (05/0 > P)، در حالی که سایر صفات لاشه تفاوت معنی داری را نشان نداد (05/0 < P). هم چنین به غیر از افزایش معنی دار HDL- کلسترول (05/0 > P) در تیمارهای لتروزول، تفاوت معنی داری در صفات هماتولوژی و بیوشیمیایی سرم حیوانات آزمایشی مشاهده نشد (05/0 < P). تزریق لتروزول باعث افزایش محیط اسکروتوم، وزن و حجم بیضه، قطر لوله های اسپرم ساز بیضه، تعداد سلول های سرتولی و ارتفاع اپیتلیوم اپیدیدیم شد (05/0 > P). هم چنین، حجم منی انزالی، غلظت اسپرم، غلظت اسپرم در هر انزال و شاخص منی تیمارهای آزمایشی افزایش معنی داری نشان داد (05/0 > P). اسپرم های اپیدیدیمی قبل از یخ گشایی درصد زنده مانی بیشتر و پس از یخ گشایی هم درصد تحرک، زند مانی و سلامت آکروزوم بیشتری نسبت به اسپرم های انزالی داشتند (05/0 < P). دریافت لتروزول بیان ژن آروماتاز بافت بیضه را تغییر نداد (05/0 < P)، هر چند که افزایش سطح تستوسترون سرم و بیضه، افزایش سطوح LH و GH سرم وکاهش سطح استرادیول سرم و بیضه پس از دریافت لتروزول مشهود بود (05/0 > P). هم چنین بین روش تزریق لتروزول در هیچ کدام از صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری وجود نداشت (05/0 < P). بر این اساس، به نظر می رسد که دریافت لتروزول با افزایش سطوح LH و GH سرم، بالارفتن سطح تستوسترون و کاهش سطح استرادیول سرم و بیضه منجر به بهبود عملکرد رشد و برخی صفات تولیدمثلی بز نر مرخز می گردد.