جواد ناظمی رفیع

زنبورعسل با گرده افشانی گیاهان زراعی و باغی نقش بسیار مهمی در افزایش محصولات کشاورزی و پایداری محیط زیست ایفا می کند. شناسایی جمعیت های زنبورعسل ایرانی (Apis mellifera meda) از اهمیت زیادی برخوردار بوده و یکی از روش های مطالعه جمعیت-های زنبورعسل ایرانی، مطالعه ی خصوصیات ژنتیکی آن ها می باشد. جهت شناسایی خصوصیات ژنتیکی جمعیت های زنبورعسل ایرانی، نمونه برداری از تمام استان های ایران (31 استان) در بهار و تابستان سال 1394 انجام شد. برای انجام بررسی های مولکولی از DNAمیتوکندریایی استفاده گردید. زیرا این DNA نسخه های بسیار متعدد در سلول دارد و خاصیت وراثت پذیری و عدم نوترکیبی، این ناحیه را بسیار کارآمد کرده است. در این تحقیق خصوصیات ژنتیکی جمعیت های زنبورعسل ایرانی براساس ژن ND2 میتوکندریایی مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از توالی یابی و همترازی ژن مورد نظر، جمعیت های مختلف جمع آوری شده توسط نرم افزارهای MrBayes 3.2 و PAUP 4.0 b10 آنالیز شدند. پس از رسم درخت، جمعیت های زنبورعسل ایرانی بر اساس توالی های 930 جفت باز بخشی از ژن ND2، در چهار گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل: آذربایجان شرقی و یزد، گروه دوم: اردبیل، زنجان، کرمان، گروه سوم: چهارمحال و بختیاری، تهران، سیستان، مازندران، لرستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویر احمد، خراسان جنوبی، ایلام، گلستان، قزوین و گروه چهارم: البرز، خراسان شمالی، خراسان رضوی، اصفهان، شیراز، سمنان، مرکزی، خوزستان، هرمزگان، همدان، قم، بوشهر و آذربایجان غربی بودند. نتایج حاصله نشان داد که نمونه های جمع آوری شده از گیلان زیرگونه زنبورعسل ایرانی نبودند و با زیرگونه-های ایتالیایی (Apis mellifera ligustica) و کارنیکا (Apis mellifera carnica) در یک گروه قرار گرفتند.