جلال خدائی

بی شک یکی از پیشرفت های اساسی و مهم در توسعه و تکامل ماشین های کشاورزی مرهون هوشمند شدن بخش های مختلف آنهاست. اندازه گیری بر خط سطح بذر و کودهای شیمیایی دانه ای داخل مخازن خطی کارها و کودکارها می تواند در فرآیند خودکار کردن ماشین ها و ادوات کشاورزی دارای اهمیت باشد. در مطالعه حاضر یک فاصله سنج که براساس نور مادون قرمز و به روش غیر تماسی اندازه گیری سطح را انجام می دهد، طراحی شد و مورد ارزیابی کارگاهی و مزرعه ای قرار گرفت. حسگر فاصله سنج مادون قرمز ابتدا روی سه سطح چوب، آهن و خاک در یک محدوده 100 تا 650 میلی متری با گام های 50 میلی متر در کارگاه مورد آزمایش قرار گرفت و واسنجی شد. پس از نصب حسگر پشت درب مخزن بذر و کود یک خطی کار ارزیابی مزرعه ای سامانه در دو حالت استاتیکی و دینامیکی برای تعیین سطح گندم وکود شیمیایی دانه ای در یک محدوده 100 تا 450 میلی متری برای گندم و 100 تا 250 میلی متری برای کود شیمیایی دانه ای با گام های 10میلی متر صورت گرفت. نتایج ارزیابی کارگاهی نشان داد که رابطه حسگر در تشخیص فاصله از سه سطح چوب، آهن و خاک دارای تغییرات غیرخطی با ضریب تبیین بیش از 99/0 است. در ارزیابی کارگاهی مشخص شد که حداقل فاصله تشخیص سطح به وسیله حسگر فاصله سنج 100 میلی متر است. نتایج ارزیابی مزرعه ای حسگر برای بذر گندم نشان داد که یک رابطه غیرخطی بین داده های حسگر و اندازه واقعی با ضریب تبیین به ترتیب 996/0 و 992/0 برای آزمایش استاتیکی و دینامیکی وجود دارد. نتایج ارزیابی مزرعه ای حسگر برای کود تریپل سوپر فسفات نشان داد که بازهم یک رابطه غیرخطی بین داده های حسگر و اندازه واقعی با ضریب تبیین به ترتیب 995/0 و 992/0 برای آزمایش استاتیکی و دینامیکی وجود دارد. در مرحله اعتبار سنجی سامانه، رابطه بین فاصله سطح محاسبه شده گندم و اندازه واقعی با یک رابطه خطی با ضریب تبیین به ترتیب 983/0 و 961/0 برای آزمایش استاتیکی و دینامیکی بدست آمد. در مرحله اعتبار سنجی سامانه، رابطه بین فاصله سطح محاسبه شده کود و اندازه واقعی با یک رابطه خطی با ضریب تبیین به ترتیب 995/0 و 961/0 برای آزمایش استاتیکی و دینامیکی بدست آمد. بنابراین سامانه فاصله سنج مادون قرمز در ﺷﺮاﯾﻂ مزرعه برای سنجش ارتفاع سطح مواد دانه ای داخل مخزن بسیار دقیق بوده و می تواند برای خودکار کردن این ادوات به کار گرفته شود.