جهانشیر امینی

قارچ Rhizoctonia solani یک بیمارگر خاکزی است که سبب شوره سیاه و شانکر ساقه سیب زمینی می گردد. این بیماری کیفیت و کمیت سیب زمینی را کاهش می دهد و یکی از مهمترین عوامل محدودکننده ی تولید سیب زمینی در ایران و جهان می-باشد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر قارچ های اندوفیت به منظور کنترل این بیمارگر می باشد. در این تحقیق 170 جدایه قارچ اندوفیت از اندام های مختلف گیاهان سالم سیب زمینی، فلفل، بادمجان، گوجه فرنگی و برخی از علفهای هرز خانواده ی سولاناسه جداسازی گردید. بعد از غربالگری در شرایط آزمایشگاهی، 10 جدایه که در آزمون کشت متقابل بیشترین تاثیر بازدارندگی را روی عامل بیماری داشتند برای انجام مطالعات بعدی انتخاب شدند. همچنین آزمون های تولید مواد فرار و تولید مواد خارج سلولی مورد بررسی قرار گرفت. تاثیر بیوکنترلی جدایه های اندوفیت روی رشد بیماری در شرایط گلخانه نیز انجام شد. بررسی ریخت-شناسی و مولکولی براساس توالی ژن ITS این جدایه ها، مشخص شد که جدایه های قارچ متعلق به سه جنس Alternaria, Aspergillus و Penicillium می باشند. نتایج نشان داد که همه ی جدایه ها به طور معنی داری باعث جلوگیری از رشد پرگنه قارچ بیمارگر از طریق تولید آنتی بیوتیک و مواد خارج سلولی شدند. آنالیز داده ها نشان داد که جدایه های آسپرژیلوس شامل E99, E67, E109, E126, E68, E98, E96 بیشترین بازدارندگی از رشد میسلیوم بیمارگر را در کشت متقابل داشتند. همچنین جدایه های آسپرژیلوس از قبیل E98, E68 و جدایه آلترناریا E64 بیشترین تاثیر را از طریق تولید متابولیت های فرار در کنترل عامل بیماری داشتند. علاوه بر این بررسی تاثیر قارچ های اندوفیت در گلخانه نشان داد که تمامی جدایه ها به طور معنی داری باعث کاهش شدت بیماری در شرایط گلخانه هستند. همچنین به منظور مقایسه و کارآمد بودن میزان کنترل جدایه-های اندوفیت، از قارچکش کاپتان 50% WP نیز به عنوان شاهد در این آزمایش استفاده گردید و مشخص شد که توانایی آن در کنترل بیماری، مشابه جدایه هایی میباشد که دارای بیشترین درصد کنترل بوده اند. این نتایج نشان میدهد که قارچ های اندوفیت پتانسیل بالایی در کنترل این بیماری را دارا میباشند و میتوانند جایگزین مناسب مواد شیمیایی در کنترل قارچ ریزوکتونیا باشند. لذا ضرورت دارد که تحقیقات بیشتری در شرایط مزرعه نیز توسط اندوفیت های قارچی مورد ارزیابی قرار