جهانشیر امینی

جنس فوزاریوم یکی از قارچهای مهم بیماریزای گیاهی متعلق به شاخه،Deuteromycota شبه رده، Deuteromycetes شبه زیررده Hyphomycetedae شبه راسته Moniliales شبه تیره Tuberculariaceae شبه جنس Fusarium میباشد که خسارت زیادی به محصولات مختلف کشاورزی از جمله گوجه-فرنگی وارد میکند. متخصصین مختلف این قارچ تاکنون از 9 تا بیش از 100 گونه و زیر گونه برای این جنس معرفی نموده اند. در سالهای اخیر براساس داده های مولکولی و مرفولوژیکی گونه های بیشتری برای این جنس معرفی شده است. طی نمونه برداری های انجام شده در سالهای 1389-1388 تعداد 96 جدایه قارچ با مشخصات جنس Fusarium از گیاهان و اندام های مختلف گیاهی خانواده گوجه فرنگی جداسازی، خالص سازی و مورد بررسی های مورفولوژیکی قرار گرفتند. بررسی های مورفولوژیکی جدایه ها روی محیط کشت PDA، SNA، CLA و WA+KCl تحت شرایط کنترل شده (دمای 25-22 درجه سانتیگراد و زیر نور NUV در شرایط نوری/ تاریکی 12:12 ساعته) انجام شدند. برای شناسایی بخش ها و گونه های این جنس از صفات مرفولوژیکی مختلفی نظیر طول و عرض کنیدی ها، شکل ماکروکنیدی ها، نحوه ی تشکیل میکروکنیدی ها استفاده شد. براساس مطالعات مرفولوژیکی هفت گونه از این جنس شاملF.equisetii ، F. solani. ، F. pseudoanthiphilum و F. oxysporum شناسایی شدند. گونه F. oxysporumقبلاً از گوجه فرنگی گزارش شده و سایر گونه ها برای اولین بار از گوجه فرنگی از ایران گزارش می شوند.گونه F.equisetii کمترین وگونه های F. solani وF. oxysporum بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. مطالعات بیماریزایی جدایه ها در شرایط گلخانه ای صورت گرفت . مرگ گیاهچه به میزان زیاد در جدایه F. oxysporum و به میزان متوسط در F. solani مشاهده شد. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگین ها با آزمون LSD انجام شد نتایج نشان داد که بین گونه ها از نظر بیماریزایی اختلاف معنی داری وجود دارد. در بخش دیگری از این تحقیق برای تعیین دامنه میزبانی F. oxysporum هفت گیاه انتخاب شد. در بین این هفت گیاه تنها گیاه گوجه فرنگی و تاج خروس علائم بیماری را نشان دادند. برای تعیین دامنه میزبانی F. solani سه گیاه انتخاب شد و هر سه گیاه علائم بیماری را نشان دادند.