ایرج طهماسبی خورنه

سابقه و هدف: گل جالیز گیاهی فاقد کلروفیل و انگل مطلق ریشه گیاهان دولپه ای است که دامنه پراکندگی آن بیشتر در نواحی گرم و خشک و همچنین نواحی معتدل و نیمه خشک کشورهای مدیترانه ای، اروپای شرقی و جنوبی و خاورمیانه از جمله ایران آلودگی ایجاد می کند. علف های هرز انگلی به ویژه گل جالیز به دلیل کاهش عملکرد و افزایش هزینه در تولید خیار، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از انجام این مطالعه کنترل شیمیایی گل جالیز با علف کش های گلایفوسیت و سولفوسولفورون و تعیین میزان مناسب و تعداد دفعات کاربرد بوده. بر همین اساس آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان اجرا شد. مواد و روش ها: این آزمایش در بهار و تابستان (25 اردیبهشت تا پایان شهریور) سال 1397 به صورت گلدانی در فضای آزاد مزرعه، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با چهار تکرار که هر تکرار شامل 25 تیمار علف کشی به شرح زیر بود: تیمار 1) شاهد آلوده به گل جالیز و بدون اعمال علف کش، تیمارهای 2 تا 5) علف کش گلایفوسیت (SL 36%) 20، 40، 60 و 80 گرم ماده موثره در هکتار یک بار کاربرد، تیمارهای 6 تا 9) علف کش سولفوسولفورون (WG 75%) 25، 50، 75 و 100 گرم ماده موثره در هکتار یک بار کاربرد، تیمارهای 10 و 11) علف کش گلایفوسیت 20 و 40 گرم ماده موثره در هکتار دوبار کاربرد، تیمارهای 12 و 13) علف کش سولفوسولفورون 25 و50 گرم ماده موثره در هکتار دوبار کاربرد، تیمارهای 14 تا 16) علف کش گلایفوسیت 20، 40 و 60 گرم ماده موثره در هکتار سه بار کاربرد، تیمارهای 17 تا 19) علف کش سولفوسولفورون 25، 50 و 75 گرم ماده موثره در هکتار سه بار کاربرد، تیمارهای ترکیبی20 تا 22) علف کش های سولفوسولفورون 25 + گلایفوسیت 20 گرم ماده موثره در هکتار دوبار کاربرد، گلایفوسیت 40 + سولفوسولفورون 50 گرم ماده موثره در هکتار دوبار کاربرد و سولفوسولفورون 50 + گلایفوسیت 40 گرم ماده موثره در هکتار دوبار کاربرد و تیمارهای ترکیبی 23 تا 25) علف کش های گلایفوسیت 20 + سولفوسولفورون 25 + گلایفوسیت 40 گرم ماده موثره در هکتار سه بار کاربرد، سولفوسولفورون 25 + گلایفوسیت 40 + سولفوسولفورون 50 گرم ماده موثره در هکتار سه بار کاربرد و گلایفوسیت 40 + سولفوسولفورون 50 + گلایفوسیت 40 گرم ماده موثره در هکتار سه بار کاربرد. اولین مرحله اعمال تیمارها 15 روز بعد از سبز شدن بذرهای خیار بود و فاصله بین دو تکرار سمپاشی 14 روز بود. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که خیار به علف کش سولفوسولفورون حساسیت بیشتری داشته است. کاربرد سولفوسولفورون 75 گرم ماده موثره در هکتار یک بار سمپاشی، سولفوسولفورون 25، 50 و 75 گرم ماده موثره در هکتار سه بار سمپاشی ، سولفوسولفورون 50 + گلایفوسیت 40 گرم ماده موثره در هکتار دوبار سمپاشی، وتیمارهای ترکیبی سه بار سمپاشی در تمام صفات مورد اندازه گیری در میزبان و گل جالیز نسبت به تیمار شاهد در سطح یک درصد معنی دار بوده با وجود کنترل گل جالیز گیاه سوزی زیادی بر روی گیاه میزبان بر جای گذاشتند و به همین دلیل استفاده از آنها توصیه نمی شود. به دلیل حساس بودن خیار و اثر سمیت کمتر تیمارهای گلایفوسیت 20 گرم ماده موثره در هکتار یک و سه بار کاربرد و گلایفوسیت 40 گرم ماده موثره در هکتار یک بار کاربرد به ترتیب با 247، 215 و 151 درصد افزایش نسبت به تیمار شاهد عملکرد بهتری از خود نشان دادند و علاوه بر کنترل گل جالیز، گیاه سوزی کمتری هم بر روی گیاه میزبان مشاهده شد. نتیجه گیری: بطورکل بهترین نتایج با در نظر گرفتن کنترل گل جالیز مصری و عدم خسارت به گیاه میزبان، کاربرد مقادیر گلایفوسیت 20 گرم ماده موثره در هکتار یک و سه بار کاربرد و گلایفوسیت 40 گرم ماده موثره در هکتار یک بار کاربرد به دست آمد.