هیمن شهابی

یکی از مهمترین چالش های زیست محیطی بوجود آمده در منطقه خاورمیانه و ایران در سال های اخیر پدیده گرد و غبار می باشد. این پدیده امروزه به یکی از مشکلات اساسی در مناطق خشک و نیمه خشک تبدیل شده است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی و پایش پدیده گرد و غبار ورودی در غرب ایران با استفاده از شاخص های غبار آلودگی ( AI ) ، عمق اپتیکی آئروسل ‎(AOD) ‎، بخش ریز آئروسل ( FMF ) به کمک تصاویر ماهواره ای سنجنده های MODIS، ‎ AVHRRو METOSAT برای نیمه غربی ایران بود. همچنین در این پژوهش با استفاده از شاخص آکرمن بر روی تصاویر سنجنده MODIS سه شاخص گرد و غبار تفاضلی نرمال شده ( NDDI ) شاخص تفرق پوشش گیاهی اصلاح شده نرمال ( MNDVI ) و شاخص اختلاف دمای درخشندگی ( 31, 32 BTD ) اعمال گردید. بعلاوه با استفاده از مدلهای پیش بینی کننده GIS مانند لجستیک رگرسیون (LR)، ارزیابی چند معیاره فضایی (SMCE)، منطق فازی (FL) و شبکه عصبی مصنوعی (ANN) شبیه سازی و پیش بینی وقوع توده های گرد و غبار ورودی به غرب کشور در بازه زمانی 2008 تا 2017 مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت نقشه های پهنه بندی توده های گرد و غبار با استفاده از چهار مدل مذکور بررسی و ارزیابی شد. نتایج به دست آمده از پژوهش مذکور نشان داد که تصاویر سنجنده MODIS به دلیل قدرت تفکیک زمانی، مکانی و طیفی متوسط در دو بازه زمانی 2 جولای 2008 و 18 فوریه 2017 دارای عملکرد بهتری در شناسایی دامنه اثر توده های گرد و غبار ورودی به غرب کشور به نسبت دو تا تصاویر سنجنده های AVHRRو METOSAT بودند. نتایج حاصل از پایش تصاویر هر سه تا سنجنده در نیمه غربی ایران نشان داد که منابع تغذیه گرد و غبار های وارده به غرب کشور عبارتند از بستر خشک تالاب های هورالعظیم، شادگان و دشت هویزه و بیابانهای خشک عراق، سوریه و عربستان می باشند. در نهایت کارایی مدل پیش بینی کننده ANN به منظور پیش بینی رخداد گرد و غبار ورودی به غرب کشور نسبت به سه مدل دیگر خیلی بیشتر است و همچنین نقشه پهنه بندی بدست آمده از این مدل هم نسبت به سه مدل دیگر خیلی دقیق تر و کارآمدتر است.