رودخانه ها نقش مهمی در تغییرات لندفرم ها بازی کرده و تأثیرات بسزایی بر بهره برداری انسانی از محیط های پیرامون خود دارند. بررسی ویژگی و تحول رودخانه ها از مباحث علم ژئومورفولوژی رودخانه می باشد. از طرف دیگر، تعیین بعد فرکتالی اهمیت زیادی در شناخت رفتار و پیش بینی تغییرات مسیر رودخانه دارد که این تحقیق با هدف تحلیل رابطه بین خصوصیات ژئومورفولوژیکی و بعد فرکتالی حوضه آبریز رودخانه دینور انجام شد. جهت دستیابی به هدف فوق، داده های مورد نیاز از نقشه های توپوگرافی 1:50000، زمین شناسی 1:1000000، لایه رقومی ارتفاع با پیکسل سایز 30 متر و همچنین نرم افزار گوگل ارث استخراج شد. به منظور انجام این پژوهش، ابتدا نقشه آبراهه ها و مرز حوضه آبریز دینور در محیط نرم افزار گوگل ارث تهیه شد. سپس حوضه دینور به دو زیر حوضه تقسیم شده و مرز حوضه ها در انتهای شاخه های با رتبه شش ترسیم شد. درجه بندی آبراهه ها به روش استرالر انجام شد. ابعاد فرکتال رودخانه ها و گسل ها به روش هورتن، تورکت و بعد ظرفیت محاسبه شد. همچنین شاخص های مورفومتری شامل عدم تقارن حوضه، شکل حوضه، ضریب فشردگی، فرکانس رودخانه، نسبت بافت، نسبت کشیدگی، برجستگی حوضه، شیب حوضه، تعداد ناهمواری، تراکم زهکشی، نسبت برجستگی، نسبت انشعاب، نسبت طول به عرض، رابطه رتبه با طول آبراهه محاسبه شد. در مطالعه کنونی، ابعاد فرکتال آبراهه ها در زیر حوضه های شمالی و جنوبی به ترتیب بر اساس شمارش جعبه 21/1-26/1 و تورکت 26/1-25/1و درخت فرکتال 79/1-95/1 قرار داشته اما ابعاد فرکتال گسل ها در زیر حوضه های شمالی و جنوبی به ترتیب در بازه های 12/1-1 و 14/1-02/1 قرار داشت. به منظور بررسی نرمالیته داده ها از آزمون های شاپیرو-ویلک وکولموگروف- اسمیرنوف استفاده شد. بعد از محاسبات مربوط به هر یک از شاخص ها و رتبه بندی آن ها، ضریب همبستگی بین بعد فرکتال گسل، تراکم گسل، مورفومتری و بعد فرکتال رودخانه محاسبه شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی به روش پیرسون نشان داد که هیچ ارتباط معنی داری بین مورفومتری، بعد فرکتال گسل و بعد فرکتال رودخانه وجود ندارد؛ اما نتایج مربوط به ضریب همبستگی نشان داد که بین بعد فرکتالی رودخانه به روش شمارش جعبه و تراکم گسل ها در سطح معنی داری 95 درصد و همچنین بین تراکم گسل با بعد فرکتالی گسل در سطح معنی داری 99 درصد ارتباط وجود دارد و این رابطه مستقیم است. همچنین نتایج نشان داد که شاخص های مورفومتری در مقیاس کوچک تحت تأثیر تحت تأثیر لیتولوژی و در مقیاس بزرگتر تحت تأثیر تکتونیک است.
