حامد جنیدی جعفری

پراکنش مکانی گیاهان یکی از جنبه های مهم اکولوژی گیاهی است. آگاهی از الگوی پراکنش مکانی در هر منطقه از مقدمات و ضروریات در مطالعات بوم شناسی و به مفهوم قرارگرفتن فضایی افراد یک گونه نسبت به هم می باشد. تجزیه و تحلیل الگوی پراکنش گیاهان یکی از مهم ترین ابزار برای انتخاب روش نمونه برداری درمطالعات بوم شناسی است. در این پژوهش با هدف مطالعه الگوی پراکنش دو گونه ی گون کتیراییAsteragalus gosypinus و دافنه Daphne mucronata بخشی ار مراتع استان کرمانشاه (منطقه ماهیدشت) انتخاب شد. ابتدا وضعیت مرتع تعیین شد و سپس در هر درجه وضعیت، الگوی پراکنش گونه های مورد مطالعه تعیین گردید. درمنطقه ماهیدشت برای تعیین الگوی-پراکنش گیاهان گون کتیرایی و دافنه در چهار وضعیت (خیلی ضعیف، ضعیف، متوسط و خوب)،در هر منطقه چهار ترانسکت به طول 100 متر نقطه ابتدایی ترانسکت ها به صورت تصادفی و سایر نقاط با فواصل ده متر به صورت سیستماتیک اندازگیری شد. در مناطق چهار گانه به ترتیب،42،46 ،40و37پلات به شکل مستطیل و به ابعاد 1*2 مستقر گردید. به منظور تعیین الگوی پراکنش گو نه های مذکور با توجه به واحد نمونه برداری ( نقطه یا کوآدرات) شاخص های فاصله ای و کوادراتی مناسب را مورد بررسی قرار دادیم و از مهم ترین شاخص های فاصله ای (هاپکینز، ابرهارت ، جانسون و زیمر) و همچنین از شاخص های کوآدراتی ( گرین ،لیود، موریسیتا و موریسیتای استاندارد) را میتوان اشاره کرد. نتایج نشان داد که برای گو نه ی گون کتیرایی در بین شاخص های فاصله ای ، شاخص هاپکینز در وضعیت های ضعیف و خیلی ضعیف (0.64و0.62) الگو پراکنش کپه ای و در وضعیت های خوب و متوسط(0.48و0.5) الگو پراکنش تصادفی را نشان داد.و در بین شاخص های کوآدراتی شاخص گرین در وضعیت های ضعیف و خیلی ضعیف(0.69و0.73) کپه ای بودن و در وضعیت های خوب و متوسط(0.35و 0.38) تصادفی بودن را نشان دادندو برای گون گرین و هاپکینز تنها توانستند الگوی پراکنش مناسب را نشان دهند. در مورد گو نه ی دافنه تنها شاخص جانسون و زیمر در وضعیت ضعیف و خیلی ضعیف(1.43و1.86)یکنواختی و در وضعیت خوب ومتوسط(2.01و3.3) کپه ای بودن را مشخص و الگو پراکنش نزدیک به واقعیتی را ارائه کرد وسایر شاخص های فاصله ای و همچنین شاخص های کوآدراتی کارآیی لازم را برای تعیین الگوی پراکنش گو نه ی دافنه نداشتند.